Bài 17: Ảnh của vật qua gương phẳng

I. Ảnh của vật qua gương phẳng

Câu hỏi 1: Hãy nêu thêm ví dụ về ảnh của vật qua gương phẳng hoặc các mặt phản xạ khác.

Lời giải tham khảo:

Ví dụ về ảnh của vật qua gương phẳng hoặc các mặt phản xạ khác: Ảnh của hai chú thiên nga qua gương phẳng hay ảnh của bàn, ghế trên gạch men nhẵn bóng,...

II. Tính chất ảnh của vật qua gương phẳng

1. Dự đoán về tính chất của ảnh qua gương phẳng

Câu hỏi 1: Có thể thu được ảnh qua gương phẳng trên màn chắn không?

Lời giải tham khảo:

Không thể thu được ảnh qua gương phẳng trên màn chắn.

Câu hỏi 2: Khoảng cách từ ảnh tới gương phẳng có bằng khoảng cách từ vật tới gương phẳng không?

Lời giải tham khảo:

Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương phẳng sẽ bằng với khoảng cách từ vật đến gương.

Câu hỏi 3: Độ lớn của ảnh có bằng độ lớn của vật không?

Lời giải tham khảo:

Độ lớn của ảnh sẽ bằng với độ lớn của vật.

2. Thí nghiệm kiểm tra dự đoán

Hoạt động 1: Hãy nghĩ cách làm thí nghiệm để kiểm tra xem ảnh của vật qua gương phẳng có thu được trên màn chắn không.

Lời giải tham khảo:

Các bước thí nghiệm để kiểm tra xem ảnh của vật qua gương phẳng có thu được trên màn chắn không:

• Bước 1: Dùng 1 gương phẳng đặt thẳng đứng trên mặt bàn nằm ngang.
• Bước 2: Đặt một viên phấn trước mặt gương.
• Bước 3: Đưa một tấm bìa (dùng làm màn chắn) ra sau gương.

Kết quả thí nghiệm: Ảnh của vật qua gương phẳng không thu được trên màn chắn, gọi là ảnh ảo.

Hoạt động 2 Hãy tiến hành thí nghiệm theo các bước sau để kiểm tra dự đoán về khoảng cách từ ảnh, vật tới tấm kính và độ lớn của ảnh so với vật (Hình 17.2):

- Đặt cây nến 1 trước tấm kính (không đặt sát vào kính) và thắp sáng.

- Di chuyển cây nến 2 ra phía sau tấm kính đến đúng vị trí ảnh của cây nến 1 (sao cho ảnh ngọn lửa của cây nến 1 nằm ở ngọn của cây nến 2).

- So sánh độ lớn ảnh của cây nến 1 với cây nến 2; đo khoảng cách từ hai cây nến đến tấm kính để từ đó rút ra kết luận.

Lời giải tham khảo:

Sau khi tiến hành thí nghiệm, ta thu được kết quả sau:

• Độ lớn ảnh của cây nến 1 sẽ bằng với độ lớn của cây nến 2.
• Khoảng cách từ cây nến 1 đến tấm kính sẽ bằng với khoảng cách từ cây nến 2 đến gương.

Hoạt động 3: Hãy dùng một miếng bìa có viết chữ “AMBULANCE” hướng mặt có dòng chữ vào gương phẳng để tìm ảnh của dòng chữ và trả lời câu hỏi ở phần mở bài.

Lời giải tham khảo:

Xe cứu thương là loại xe được ưu tiên, chữ “AMBULANCE” trên đầu xe cứu thương được viết ngược từ trái sang phải với mục đích khi nghe còi từ xa các phương tiện vận chuyển sẽ nhìn vào gương chiếu hậu để dễ dàng đọc được chữ AMBULANCE theo chiều xuôi, qua đó sẽ nhận ra xe cứu thương và nhường đường cho xe cứu thương đi qua.

Câu hỏi 1: Bạn A đứng cách bức tường 4 m, trên tường treo thẳng đứng một tấm gương phẳng rộng và nhìn thấy ảnh của mình trong gương. Bạn A phải di chuyển về phía nào, một khoảng bao nhiêu để cách ảnh của mình 2 m?

Lời giải tham khảo:

Gọi khoảng cách cần tìm từ người đến gương là x (m).

Vì khoảng cách từ vật đến gương phẳng bằng khoảng cách từ ảnh đến gương phẳng nên khoảng cách từ gương đến ảnh là x (m).

⇒ Khoảng cách từ người đến ảnh là: x + x = 2x (m).

Theo đề bài, khoảng cách từ người đến ảnh là 2m.

⇒ 2x = 2.

⇒ x = 1.

Vậy người đó di chuyển về phía trước theo hướng vuông góc với mặt gương sao cho khoảng cách từ người đến gương là 1 m.

Câu hỏi 2: Ảnh của chữ “TÌM” trong gương phẳng là chữ gì?

Lời giải tham khảo:

Ảnh của chữ TÌM trong gương phẳng trên là chữ MÍT.

III. Dựng ảnh của vật qua gương phẳng

1. Dựng ảnh của một điểm S (nguồn sáng rất nhỏ)

Câu hỏi 1: Giải thích tại sao chỉ nhìn thấy ảnh S’ mà không thể thu được ảnh này trên màn chắn.

Lời giải tham khảo:

Không hứng được ảnh S' trên màn vì chỉ có đường kéo dài của các tia phản xạ gặp nhau ở S' (tức ảnh ảo) chứ không có ánh sáng thật đến S'.

Câu hỏi 2: Hãy tìm cách vẽ hình biểu diễn ảnh của một vật qua gương phẳng mà không cần vẽ tia sáng.

Lời giải tham khảo:

Lấy S’ đối xứng với S qua gương.

2. Dựng ảnh của một vật qua gương phẳng

Hoạt động 1: Dựa vào tính chất đối xứng của ảnh và vật qua gương phẳng, hãy dựng ảnh của vật AB qua gương phẳng (Hình 17.4).

Lời giải tham khảo: