Bài 3: Nguyên tố hoá học

1. NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

Câu hỏi 1. Quan sát Hình 3.1, em hãy cho biết sự khác nhau về cấu tạo giữa 3 nguyên tử hydrogen?

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 3.1, ta thấy sự khác nhau về cấu tạo giữa 3 nguyên tử hydrogen là:

• Nguyên tử hydrogen 1: hạt nhân chỉ có 1 proton.
• Nguyên tử hydrogen 2: hạt nhân có 1 proton liên kết với 1 neutron.
• Nguyên tử hydrogen 3: hạt nhân có 1 proton liên kết với 2 neutron.

Câu hỏi 2. Vì sao 3 nguyên tử trong Hình 3.1 lại thuộc cùng một nguyên tố hoá học?

Lời giải tham khảo:

Ba nguyên tử trong Hình 3.1 cùng thuộc một nguyên tố hoá học vì chúng đều có cùng số hạt proton bên trong hạt nhân.

⇒ Ba nguyên tử có tính chất hoá học giống nhau và thuộc cùng một nguyên tố.

Bài tập và hướng dẫn giải

Câu hỏi 3. Quan sát Hình 3.2, cho biết:

a) nguyên tố nào chiếm hàm lượng cao nhất trong vỏ Trái Đất?

b) nguyên tố nào chiếm tỉ lệ phần trăm lớn nhất trong cơ thể người?

Lời giải tham khảo:

a) Nguyên tố chiếm hàm lượng cao nhất trong vỏ Trái Đất là: Nguyên tố Oxygen (49,4%).

b) Nguyên tố chiếm tỉ lệ phần trăm lớn nhất trong cơ thể người là: Nguyên tố Oxygen (65%).

Luyện tập: 

a) Những nguyên tố nào cần thiết giúp cơ thể phát triển?

b) Những nguyên tố nào giúp ngăn ngừa bệnh bướu cổ ở người?

Lời giải tham khảo:

a) Những nguyên tố cần thiết giúp cơ thể phát triển gồm có: calcium, phosphorus, protein, lipid và glucid.

b) Nguyên tố giúp ngăn ngừa bệnh bướu cổ ở người là: nguyên tố iodine.

2. KÍ HIỆU HOÁ HỌC

Câu hỏi 4. Vì sao cần phải xây dựng hệ thống kí hiệu nguyên tố hoá học? Các kí hiệu hoá học của các nguyên tố được biểu diễn như thế nào?

Lời giải tham khảo:

Cần phải xây dựng hệ thống kí hiệu nguyên tố hoá học vì để thuận tiện cho việc học tập, nghiên cứu, không gây ra rắc rối và sự thiếu thống nhất giữa các nhà khoa học.

Các kí hiệu hoá học của các nguyên tố được biểu diễn bằng một hoặc hai chữ cái, trong đó chữ cái đầu tiên viết in hoa.

Câu hỏi 5. Hãy cho biết, nếu quy ước tất cả kí hiệu hoá học bằng một chữ cái đầu tiên trong tên gọi các nguyên tố hoá học thì gặp khó khăn gì?

Lời giải tham khảo:

Nếu quy ước tất cả kí hiệu hoá học bằng một chữ cái đầu tiên trong tên gọi các nguyên tố hoá học sẽ dễ xảy ra trường hợp một số nguyên tố hoá học trùng tên với nhau gây ra khó phân biệt, tạo thành khó khăn cho quá trình học tập và nghiên cứu.

Vận dụng: Qua tìm hiểu trong thực tế, hãy cho biết để cây sinh trưởng và phát triển tốt, ta cần cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào cho cây. Dựa vào Bảng 3.1, hãy viết kí hiệu hoá học các nguyên tố đó.

Lời giải tham khảo:

Qua bảng 3.1 để cây sinh trưởng và phát triển tốt, ta cần phải cung cấp các nguyên tố dinh dưỡng: đạm (N), lân (P), kali (Potassium K), lưu huỳnh (S), Calcium (Ca), Magnesium (Mg), silicon (Si),...

BÀI TẬP

Câu hỏi 1. Bổ sung các thông tin để hoàn thành bảng sau :

Lời giải tham khảo:

Câu hỏi 2. Kí hiệu hoá học nào sau đây viết sai? Nếu sai hãy sửa lại cho đúng: H, Li, NA, O, Ne, AL, CA, K, N.

Lời giải tham khảo:

Các kí hiệu hoá học bị sai gồm có: NA AL, CA.

Sửa sai: Na, Al, Ca.

Câu hỏi 3. Cho các nguyên tử được kí hiệu bởi các chữ cái và số proton trong mỗi nguyên tử như sau: Các nguyên tử thuộc cùng một nguyên tố hoá học là:

A. X, Y.                 B. Z, Q.                  C. R, E.                 D. Y, E.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: B. Z, Q.

Câu hỏi 4. Kí hiệu hoá học của nguyên tố chlorine là:

A. CL.                   

B. cl.                     

C. cL.                   

D. Cl.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là D. Cl.

Câu hỏi 5. Tìm hiểu từ internet hay tài liệu (sách, báo), em hãy viết một đoạn thông tin về:

a) Vai trò của iron đối với cơ thể người.

b) Nguyên tố hoá học cần thiết cho sự phát triển chiều cao của cơ thể người.

Lời giải tham khảo:

a) Iron (sắt) là nguyên tố đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy, sản xuất ra năng lượng oxy hóa hay quá trình hô hấp của ty thể và phá hủy những gốc tự do có hại cho cơ thể. Nguyên tố sắt cần cho mọi lứa tuổi, đặc biệt đối với những phụ nữ đang mang thai nếu muốn có một thai kỳ khỏe mạnh.

b) Canxi (Ca) là nguyên tố hoá học cần thiết cho sự phát triển chiều cao của cơ thể người. Nguyên tố canxi giúp cho xương phát triển, giúp con người đạt đến chiều cao tối đa đồng thời khiến cho xương chắc khỏe và hạn chế các tình trạng loãng xương, cong vẹo cột sống hay bệnh gù lưng khi về già.