Bài 32: Cảm ứng ở sinh vật

1. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở SINH VẬT

Câu hỏi 1. Phản ứng nào của lá cây xấu hổ và giun đất chứng tỏ chúng cảm nhận được các tác động của môi trường? Phản ứng đó có ý nghĩa gì đối với sinh vật?

Lời giải tham khảo:

Phản ứng của lá cây xấu hổ là: khép lại khi bị đụng vào.

Phản ứng của giun đất là: co lại khi bị chạm nhẹ vào bất cứ vị trí nào trên thân.

Ý nghĩa: giúp bảo vệ sinh vật khỏi những nguy hiểm và các tác động của môi trường để tồn tại và phát triển.

Câu hỏi 2. Quan sát Hình 32.3 và hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Lời giải tham khảo:

2. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu hỏi 3. Hãy tìm hiểu các bước thực hiện thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng ở thực vật và cho biết tại sao ở bước 2 phải đặt cốc trồng cây trong hộp carton có đục lỗ.

Lời giải tham khảo:

Ở bước 2, đặt cốc A trong hộp carton kín có đục lỗ để đảm bảo cây chỉ có một nguồn ánh sáng duy nhất từ phía lỗ thủng của hộp carton, từ đó chứng minh được sự sinh trưởng và phát triển của cây luôn hướng về nơi có nguồn ánh sáng.

Câu hỏi 4. Dự đoán kết quả thí nghiệm sau 2 tuần.

Lời giải tham khảo:

Dự đoán: Sau 2 tuần, cây trong cốc A sẽ vươn về phía lỗ thủng của thùng carton, còn cây trong cốc B phát triển bình thường.

Câu hỏi 5. Hãy vẽ mô phỏng các bước thực hiện thí nghiệm (tính hướng nước) và dự đoán kết quả thí nghiệm sau 2 tuần

Lời giải tham khảo:

Học sinh tự tiến hành vẽ mô phỏng.

Câu hỏi 6. Hãy kể tên một số thực vật có tính hướng tiếp xúc mà em biết

Lời giải tham khảo:

Một số thực vật có tính hướng tiếp xúc mà em biết là: cây đậu cô ve, cây bầu, cây bí, cây gấc, cây dưa chuột...

3. Ứng dụng cảm ứng của thực vật trong thực tiễn

Câu hỏi 7. Hãy liệt kê một số ví dụ cảm ứng trong trồng trọt. Giải thích cơ sở của việc ứng dụng đó.

Lời giải tham khảo:

Một số ví dụ cảm ứng trong trồng trọt và cơ sở của việc ứng dụng đó là:

• Ứng dụng tính hướng sáng: tạo hình cho cây bon sai, trồng xen các cây ưa sáng và ưa bóng để tận dụng triệt để nguồn ánh sáng,...
• Ứng dụng tính hướng nước: để trồng cây thuỷ sinh, thủy canh, cây gần bờ ao, mương nước,... để cây phát triển tốt và tiết kiệm thời gian chăm sóc.
• Ứng dụng tính hướng tiếp xúc: để làm giàn cho các cây leo (bầu, bí, mướp,...) để che nắng, tạo không gian thoáng mát cho sân nhà.

Vận dụng: Hãy tìm hiểu và mô tả hiện tượng bắt mồi ở cây gọng vó. Đây có phải hiện tượng cảm ứng ở thực vật không?

Lời giải tham khảo:

Hiện tượng bắt mồi ở cây gọng vó: khi có côn trùng tiếp xúc với cơ quan bắt mồi của cây, các lông tuyến của cây gọng vó phản ứng lại bằng cách uốn cong, giữ chặt và tiêu hoá con mồi.

Đây là hiện tượng cảm ứng tiếp xúc của thực tập vì đó là phản ứng của cây đối với kích thích từ môi trường.

BÀI TẬP

Câu hỏi 1. Sử dụng các từ gợi ý: phản ứng, bên trong, cơ thể để hoàn thành đoạn thông tin về cảm ứng: Cảm ứng là khả năng tiếp nhận và (1)...... lại các kích thích từ mô trường (2).... môi trường bên ngoài của (3)...... sinh vật.

Lời giải tham khảo:

Cảm ứng là khả năng tiếp nhận và (1) phản ứng lại các kích thích từ mô trường (2) bên trong môi trường bên ngoài của (3) cơ thể sinh vật.

Câu hỏi 2. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về đặc điểm cảm ứng ở thực vật?

A. Xảy ra nhanh, dễ nhận thấy.

B. Xảy ra chậm, khó nhận thấy.

C. Xảy ra nhanh, khó nhận thấy.

D. Xảy ra chậm, dễ nhận thấy.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: B. Xảy ra chậm, khó nhận thấy.

Câu hỏi 3. Hai bạn lớp 6A tranh luận về hiện tượng khép lá ở cây xấu hổ (cây trinh nữ) khi có tác động cơ học từ môi trường và hiện tượng khép lá ở cây me vào ban đêm. Bạn thứ nhất cho rằng hiện tượng khép lá ở hai loài cây này là giống nhau, bạn thứ hai lại cho rằng hiện tượng khép lá ở hai loài cây này có bản chất khác nhau. Hãy làm trọng tài cho hai bạn bằng cách chỉ ra tác nhân kích thích, thời gian biểu hiện, ý nghĩa của hai hiện tượng ở hai loài cây trên.

Lời giải tham khảo: