Giải Bài 13: Một số nguyên liệu

I. MỘT SỐ NGUYÊN LIỆU THÔNG DỤNG

Câu hỏi 1: Em hãy quan sát và cho biết các nguyên liệu trong hình 13.1 tương ứng các nguyên liệu nào sau đây: cát, quặng bauxite, đá vôi, tre.

Lời giải tham khảo:

Nguyên liệu tương ứng trong hình 13.1: 

a) đá vôi.         

b) quặng bauxite.          

c) cát.          

d) tre.

Câu hỏi 2: Có thể tạo nên vật liệu và sản phẩm nào từ các nguyên liệu trong hình 13.1.

Lời giải tham khảo:

Các vật liệu và sản phẩm được tạo ra từ các nguyên liệu trong hình 13.1 là:

• Đá vôi: xi măng, vôi,...
• Quặng bauxite: dùng làm luyện nhôm.
• Cát: dùng làm thủy tinh, xây nhà.
• Tre: dùng làm đan sọt, rổ, cán cuốc, cán xẻng, gầu tát nước, đũa, lạt buộc, tăm,...

II. MỘT SỐ TÍNH CHẤT VÀ ỨNG DỤNG CỦA NGUYÊN LIỆU

Câu hỏi 1: Tìm hiểu về một số nguyên liệu sử dụng trong đời sống và trong công nghiệp, em hãy hoàn thành thông tin theo mẫu bảng 13.1

Lời giải tham khảo:

III. SỬ DỤNG NGUYÊN LIỆU AN TOÀN, HIỆU QUẢ VÀ BẢO ĐẢM SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Câu hỏi 1: Quan sát hình 13.2 và 13.3, em hãy cho biết việc khai thác các nguyên liệu khoáng sản tự phát có đảm bảo an toàn không? Giải thích

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 13.2 và 13.3, việc khai thác nguyên liệu tự phát không đảm bảo an toàn vì có thể mất an toàn lao động khi khai thác (sụt lún, sập mỏ, sập quặng,...) đồng thời cũng gây ảnh hưởng đến môi trường và cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Câu hỏi 2: Sử dụng nguyên liệu như thế nào để đảm bảo an toàn, hiệu quả?

Lời giải tham khảo:

Một số cách sử dụng nguyên liệu an toàn hiệu quả là: 

• Cần phải thu hồi và tái sử dụng các nguồn nguyên liệu.
• Khai thác theo công nghệ hiện đại và quy trình khép kín.
• Không nên khai thác nguyên liệu từ các nguồn bừa bãi.

Câu hỏi 3: Tại sao phải sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững?

Lời giải tham khảo:

Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững vì nguyên liệu là tài sản của quốc gia, của là của chung loài người. Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả sẽ giúp đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường. 

Câu hỏi 4: Em hãy nêu một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững.

Lời giải tham khảo:

Một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn và hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững là: 

• Sử dụng tối đa các chất thải công nghiệp và dân dụng thải ra để làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng thay cho nguyên liệu tự nhiên.
• Thu gom và tái chế các loại nguyên liệu đã qua sử dụng.
• Hạn chế xuất khẩu những nguyên liệu khô thay vào đó nên đầu tư công nghệ sản xuất những sản phẩm có giá trị.
• Quy hoạch khai thác những nguyên liệu quặng, đá vôi theo công nghệ hiện đại, quy trình khép kín,... để tăng hiệu suất khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Câu hỏi 5: Em hãy kể tên một số đồ vật trong gia đình và cho biết chúng được tạo ra từ nguyên liệu nào.

Lời giải tham khảo:

Một số đồ vật trong gia đình: Bàn ghế - Gỗ, Đũa - Tre, Thìa - Nhôm, nhựa, Bát - sứ. thủy tinh...

Câu hỏi 6: Em có thể làm được những sản phẩm nào khi sử dụng chất thải làm nguyên liệu?

Lời giải tham khảo:

Một số sản phẩm khi sử dụng chất thải sinh hoạt làm nguyên liệu là:

• Rác từ các loại thực vật (rau, củ,...): làm phân bón.
• Các loại chai lọ: tái sử dụng làm bình hoa trang trí.
• Đĩa DVD, CD: tái chế sử dụng làm đồ vật trang trí.

V. BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Tại sao nói nguyên liệu không phải là nguồn tài nguyên vô hạn?

Lời giải tham khảo:

Nguyên liệu không phải là nguồn tài nguyên vô hạn vì chúng được tự nhiên hình thành trong những giai đoạn đặc biệt của quá trình biến hóa tự nhiên của Trái Đất. Vì vậy số lượng hạn chế và không thể tái tạo lại được hoặc mất đến hàng trăm triệu năm mới có thể được tái tạo lại.

Câu hỏi 2: Tại sao nhà máy sản xuất xi măng thường xây dựng ở địa phương có núi đá vôi?

Lời giải tham khảo:

Nhà máy sản xuất xi măng thường xây dựng ở địa phương có núi đá vôi vì đá vôi là nguyên liệu vô cùng quan trọng và cần thiết để sản xuất xi măng, các nhà máy sản xuất được đặt gần địa phương có núi đá vôi để thuận tiện cho quá trình cung cấp nguyên liệu sản xuất hơn.

Câu hỏi 3: Em hãy mô tả sơ đồ về chuỗi cung ứng một nguyên liệu cụ thể.

Lời giải tham khảo:

Chuỗi cung ứng một nguyên liệu cụ thể là: 

Khai thác đá vôi ⇒ sản xuất xi măng ⇒ phân phối đến các công trường xây dựng ⇒ xây dựng công trình.

Câu hỏi 4: Nhà máy sản xuất rượu vang dùng quả nho để lên men. Vậy nho là

A. vật liệu. 

B. nhiên liệu. 

C. nguyên liệu. 

D. khoáng sản.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: C. nguyên liệu. 

Câu hỏi 5: Cho các từ: vật liệu, nhiên liệu, nguyên liệu. Hãy chọn từ phù hợp với chỗ trống để hoàn thành các câu sau:

a) Nước biển là (1)... dùng để sản xuất muối ăn, muối ăn là (2)... đùng để sản xuất nước muối sinh lí.

b) Xi măng là (1) ... dùng để làm bê tông trong xây dựng, Đá vôi là (2)... dùng để sản xuất xi măng.

Lời giải tham khảo:

a) (1) chọn từ nguyên liệu, (2) chọn từ vật liệu.    

b) (1) chọn từ vật liệu, (2) chọn từ nguyên liệu.

Câu hỏi 6: Sơ đồ sau đây cho thấy cây mía có nhiều ứng dụng trong thực tế: Trong sơ đồ trên, hãy cho biết đâu là vật liệu, nguyên liệu, nhiên liệu?

Lời giải tham khảo:

Trong sơ đồ trên:

• Vật liệu: bao gồm thân mía, nước mía, bã mía, rỉ đường, đường ăn.
• Nguyên liệu: bao gồm cây mía.
• Nhiên liệu: bao gồm bã mía, lá mía, rễ mía.