Giải Bài 16: Một số phương pháp tách chất ra khỏi hỗn hợp

I. SỰ CẦN THIẾT TÁCH CÁC CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP

Câu hỏi 1: Ở các vùng nông thôn nước ta, người ta thường sử dụng giếng nước khoan, giếng đào làm nước sinh hoạt. Tuy nhiên, các nguồn nước này thường hay bị nhiễm phèn và một số tạp chất. Làm thế nào để tách các tạp chất này ra khỏi nguồn nước? 

Lời giải tham khảo:

Để tách các tạp chất này ra khỏi nguồn nước, người ta phải sử dụng các hệ thống lọc nước hay các loại máy lọc để loại bỏ đi các tạp chất để lấy nước sạch trước khi sử dụng.

II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP ĐƠN GIẢN TÁCH CÁC CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP

Cho các hỗn hợp: Hỗn hợp A gồm muối ăn và nước; Hỗn hợp B gồm cát và nước; Hỗn hợp C gồm dầu ăn và nước. 

Hãy đề xuất phương pháp thích hợp để tách muối ăn, cát và dầu ăn ra khỏi mỗi hỗn hợp

Dựa vào tính chất nào để có thể tách các chất ra khỏi hỗn hợp?

Lời giải tham khảo:

Dựa vào tính chất tan hoặc không tan trong chất lỏng, không hóa hơi khi gặp nhiệt độ cao của các chất để có thể tách các chất ra khỏi hỗn hợp.

Hãy cho biết đặc điểm khác nhau của mỗi hỗn hợp

Lời giải tham khảo:

Đặc điểm khác nhau của mỗi hỗn hợp trên là: 

• Hỗn hợp A: là hỗn hợp đồng nhất, muối là chất tan được trong nước, không bị hóa hơi khi gặp nhiệt độ cao.
• Hỗn hợp B: cát là chất không tan được trong nước.
• Hỗn hợp C: là hỗn hợp không đồng nhất, dầu ăn là chất không tan trong nước.

Hoàn thành thông tin bằng cách đánh dấu tích V vào phương pháp thích hợp theo mẫu bảng 16.1

Lời giải tham khảo:

III. THỰC HÀNH TÁCH CHẤT

Câu hỏi 1: Quan sát cốc đựng hỗn hợp sulfur và nước, hãy cho biết bột sulfur có tan trong nước không.

Lời giải tham khảo:

Quan sát cốc đựng hỗn hợp sulfur và nước. ta thấy Sulfur không tan trong nước.

Câu hỏi 2: Dùng phương pháp nào để tách bột sulfur ra khỏi nước? Cho biết những dụng cụ nào cần sử dụng để tách chúng.

Lời giải tham khảo:

Cần dùng phương pháp lọc để tách bột sulfur ra khỏi nước.

Các dụng cụ cần để tách sulfur ra khỏi nước là: Đũa thủy tinh, phễu lọc, giấy lọc

Câu hỏi 3: Tại sao lại dùng phương pháp cô cạn mà không dùng phương pháp lọc để tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp.

Lời giải tham khảo:

Dùng phương pháp cô cạn mà không dùng phương pháp lọc để tách muối ra khỏi nước vì muối là chất rắn tan trong nước và nó không bị hóa hơi khi gặp nhiệt độ cao, còn phương pháp lọc chỉ áp dụng để tách chất rắn không tan trong nước ra khỏi hỗn hợp. 

Câu hỏi 4: Quan sát hỗn hợp nước và dầu, cho biết tính chất của hỗn hợp.

Lời giải tham khảo:

Quan sát hỗn hợp nước và dầu, ta thấy được tính chất của hỗn hợp dầu và nước là: hỗn hợp không đồng nhất, dầu không tan trong nước.

Câu hỏi 5: Dùng phương pháp và dụng cụ nào để tách dầu ăn ra khỏi nước.

Lời giải tham khảo:

Ta cần dùng phương pháp chiết để tách hỗn hợp dầu ăn ra khỏi nước.

Dụng cụ cần sử dụng cho phương pháp chiết là: Phễu chiết, khóa, bình đựng, giá cố định.

Câu hỏi 6: Trình bày một số phương pháp tách các chất ra khỏi hỗn hợp và cho biết trường hợp nào sử dụng phương pháp đó. 

Lời giải tham khảo:

Một số phương pháp dùng tách các chất ra khỏi hỗn hợp và trường hợp áp dụng: 

• Phương pháp lọc: Dùng để tách các chất rắn không tan ra khỏi hỗn hợp lỏng.
• Phương pháp cô cạn: Dùng để tách các chất rắn tan và không bị hóa hơi khi gặp nhiệt độ cao ra khỏi hỗn hợp lỏng.
• Phương pháp chiết: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp chất lỏng không đồng nhất.

Câu hỏi 7: Trong một lần sơ ý, một bạn học sinh đã trộn lẫn chai dầu hỏa và chai nước tạo thành hỗn hợp dầu hỏa lẫn nước. Em hãy giúp bạn đó tách dầu hỏa ra khỏi nước.

Lời giải tham khảo:

Hỗn hợp dầu hỏa và nước là hỗn hợp không đồng nhất, dầu hỏa nhẹ hơn nước và không tan trong nước. Để tách hỗn hợp này, ta dùng phương pháp chiết như sau:

Dụng cụ cần sử dụng cho phương pháp chiết: giá thí nghiệm, phễu chiết, khóa, bình đựng tam giác.

• Bước 1: Sắp xếp, lắp đặt các dụng cụ và cho hỗn hợp vào phễu chiết.
• Bước 2: Mở khóa cho nước chảy từ hỗn hợp từ từ xuống bình tam giác.
• Bước 3: Quan sát đến khi phần dầu hỏa chạm khóa thì đóng khóa lại, ta sẽ được hai phần nước và dầu hỏa riêng biệt.

IV. BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Hãy chọn phương pháp phù hợp để tách các chất ra khỏi hỗn hợp.

a) Đường và nước.

b) Bột mì và nước.

Lời giải tham khảo:

a) Đường và nước: phương pháp cô cạn.      

b) Bột mì và nước: phương pháp lọc.

Câu hỏi 2: Kể một vài ứng dụng của phương pháp lọc và phương pháp cô cạn trong thực tế.

Lời giải tham khảo:

Ứng dụng của phương pháp lọc là: máy lọc nước, pha cà phê, pha trà,...

Ứng dụng phương pháp cô cạn là: làm muối biển, làm mứt,...

Câu hỏi 3: Em có biết để làm sạch nước bể bơi, ngoài biện pháp dùng hóa chất người ta còn dùng biện pháp nào khác mà không sử dụng hoá chất?

Lời giải tham khảo:

Để làm sạch nước bể bơi, ngoài biện pháp dùng hóa chất người ta còn dùng phương pháp lọc.

Câu hỏi 4: Có một hỗn hợp gồm muối ăn và cát. Em hãy đề xuất cách tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp. Em sử dụng dược cách làm trên dựa vào sự khác nhau nào về tính chất giữa chúng?

Lời giải tham khảo:

Cho hỗn hợp cát và muối vào nước, ta sử dụng phương pháp lọc và phương pháp cô cạn, đầu tiên lọc lấy cát trước rồi cô cạn dung dịch ta thu được muối.

Sử dụng phương pháp trên bởi vì sự khác nhau giữa tính chất của muối và cát: 

• Muối là chất rắn tan trong nước và không bị hóa hơi khi gặp nhiệt độ cao.
• Cát là chất rắn không tan trong nước.

‍