Giải Bài 20: Các cấp độ tổ chức trong cơ thể đa bào

I. TỪ TẾ BÀO ĐẾN MÔ

Câu hỏi 1:Quan sát hình 20.1, 20.2 và trả lời câu hỏi: 

• Hãy cho biết mối quan hệ từ tế bào đến mô
• Nhận xét về hình dạng cấu tạo tế bào hình thành nên mỗi loại mô
• Hãy dự đoán chức năng của các tế bào trong một mô

Lời giải tham khảo:

• Mối quan hệ từ tế bào đến mô là: các tế bào tập hợp lại thành một nhóm tạo thành mô.
• Tế bào hình thành nên mỗi loại mô đều có hình dáng cấu tạo giống nhau.
• Chức năng của các tế bào trong một mô là giống nhau.

Câu hỏi 2: Cơ thể con người được cấu tạo từ những loại mô nào? Cho ví dụ.

Lời giải tham khảo:

Cơ thể con người được cấu tạo nên từ những loại mô ví dụ như: mô cơ, mô thần kinh, mô liên kết, mô biểu bì.

Một số ví dụ: mô biểu bì dạ dày; mô liên kết: mô mỡ, mô xương; mô thần kinh: nơron, tế bào thần kinh đệm; mô cơ: mô cơ tim, mô cơ tay.

II. TỪ MÔ ĐẾN CƠ QUAN

Câu hỏi 1: Quan sát hình 20.3a và cho biết lá cây được cấu tạo từ những loại mô nào?

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 20.3a ta thấy lá cây được tạo nên từ những loại mô sau: mô biểu bì, mô giậu, mô mềm, mô dẫn.

Câu hỏi 2: Quan sát hình 20.3b và cho biết dạ dày được cấu tạo từ những loại mô nào? 

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 20.3b ta thấy dạ dày được cấu tạo nên từ những loại mô sau: mô cơ, mô liên kết. mô thần kinh, mô biểu bì.

Câu hỏi 3: Mô và cơ quan có mối liên hệ với nhau như thế nào?

Lời giải tham khảo:

Mối liên hệ giữa mô và cơ quan là: cơ quan là tập hợp của nhiều mô cùng thực hiện một chức năng nhất định bên trong cơ thể.

Câu hỏi 4: Hãy kể tên một số cơ quan trong cơ thể con người và cho biết tim được cấu tạo từ những loại mô nào?

Lời giải tham khảo:

Một số cơ quan bên trong cơ thể con người là: gan, thận, phổi, mật, ruột non, dạ dày, ruột già, tim,...

Tim được cấu tạo từ một loại cơ đặc biệt là cơ tim

III. TỪ CƠ QUAN ĐẾN CƠ THỂ

Câu hỏi 1: Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi từ 7 đến 12.

a) Cho biết các hệ cơ quan cấu tạo nên cây cà chua.

b) Gọi tên các cơ quan cấu tạo nên hệ chồi tương ứng với các số (1) đến (4) trong hình và nêu chức năng của mỗi cơ quan này.

c) Nêu chức năng của hệ rễ.

d) Hãy kể tên một số cơ quan cấu tạo nên hệ tiêu hoá ở người và gọi tên các số từ (5) đến (9).

e) Ở người có những hệ cơ quan nào? Nêu chức năng của hệ tiêu hoá,

f) Điều gì sẽ xảy ra nếu trong cơ thể có một hệ cơ quan nào đó ngừng hoạt động?

g) Điều gì sẽ xảy ra nếu cây cà chua bị mất đi hệ rễ?

Lời giải tham khảo:

a) Các hệ cơ quan cấu tạo nên cây cà chua là: hệ chồi và hệ rễ.

b) Các cơ quan cấu tạo nên hệ chồi là:

• (1) là thân cây: bộ phận chuyển tiếp giữa gốc rễ với cành lá, có chức năng dẫn truyền nước, muối khoáng và các chất hữu cơ đi nuôi cây trên cơ thể thực vật, thân cây còn đảm nhiệm chức năng nâng đỡ cây và dự trữ các chất dinh dưỡng.
• (2) là hoa: giữ vai trò sinh sản, tạo điều kiện thụ phấn chéo hoặc tự thụ phấn tạo ra quả và hạt.
• (3) là quả: có chức năng bảo vệ hạt.
• (4) là lá: giữ chức năng quang hợp, trao đổi khí và hô hấp; ngoài ra lá cây còn có chức năng sinh sản sinh dưỡng, dự trữ các chất dinh dưỡng hoặc tự vệ ở thực vật.

c) Hệ rễ: có chức năng là bám cây vào lòng đất, rễ cây hút nước và các chất khoáng, hô hấp.

d) Một số cơ quan cấu tạo nên hệ tiêu hóa ở người là: miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, trực tràng, ống hậu môn và hậu môn.

• (5) là miệng.  
• (6) là thực quản.  
• (7) là dạ dày.  
• (8) là ruột.  
• (9) là hậu môn. 

e) Ở người còn có những hệ cơ quan như: hệ tuần hoàn, hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, hệ hô hấp, hệ bài tiết.

Chức năng của hệ tiêu hóa là: vận chuyển, tiêu hóa thức ăn, hấp thu chất dinh dưỡng nuôi cơ thể và đào thải cặn bã ra ngoài.

f) Nếu trong cơ thể có một hệ cơ quan ngừng hoạt động thì quá trình trao đổi chất sẽ không diễn ra và con người sẽ không lấy được thức ăn, nước uống, không khí, khi đó con người sẽ chết.

g) Nếu cây cà chua bị mất hệ rễ thì cây cà chua đó sẽ không thể đứng bám vào lòng đất được và sẽ chết vì không có rễ để hút nước cũng như các dinh dưỡng có trong lòng đất để cung cấp cho các quá trình trao đổi chất trong cây. 

Câu hỏi 2: Vẽ bảng sau vào vở và hoàn thành theo mẫu sau:

Lời giải tham khảo:

Câu hỏi 3: Nêu tên các cấp độ tổ chức trong cơ thể đa bào tương ứng với các số từ (1) đến (5) trong hình sau

Lời giải tham khảo:

(1). tế bào.  

(2). mô.  

(3). cơ quan.  

(4). hệ cơ quan.

(5). cơ thể.

IV. BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Đơn vị cấu tạo và chức năng cơ bản của mọi cơ thể sống là:

A. mô.         

B. tế bào.        

C. cơ quan.          

D. hệ cơ quan.

Lời giải tham khảo:

Đáp án chính xác: B. tế bào.        

Câu hỏi 2: Trong cơ thể đa bào, tập hợp các tế bào giống nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định được gọi là

A. mô.         

B. tế bào.        

C. cơ quan.          

D. hệ cơ quan.

Lời giải tham khảo:

Đáp án chính xác: A. mô.         

Câu hỏi 3: Kể tên các cơ quan thuộc hệ hô hấp ở người và cho biết mối liên hệ về chức năng của các cơ quan.

Lời giải tham khảo:

Các cơ quan thuộc hệ hô hấp ở người là: Mũi, yết hầu, thanh quản, khí quản, phổi,… 

Mối liên hệ về chức năng của các cơ quan là: mũi, hầu và thanh quản lấy không khí bên ngoài cơ thể, làm ấm, sưởi ấm và lọc không khí trước khi cung cấp vào phổi. Sau đó khí quản và phổi tiếp nhận không khí đó thực hiện lọc và trao đổi khí.

Câu hỏi 4: Khi em tập thể dục, những cơ quan và hệ cơ quan nào trong cơ thể cùng phối hợp hoạt động?

Lời giải tham khảo: 

Khi tập thể dục, những cơ quan và hệ cơ quan nào trong cơ thể cùng phối hợp hoạt động là: hệ thần kinh điều khiển các hệ cơ hoạt động, tim đập nhanh và mạnh hơn, mạch máu giãn, hệ hô hấp hoạt động thở nhanh và sâu hơn, mồ hôi tiết nhiều hơn…