Giải Bài 4: Đo chiều dài

I. ĐƠN VỊ VÀ DỤNG CỤ ĐO CHIỀU DÀI

Câu hỏi 1: Cảm nhận của em về chiều dài đoạn AB so với chiều dài đoạn thẳng CD trong hình 4.1 như thế nào?

Lời giải tham khảo:

Qua quan sát hình 4.1 có thể thấy chiều dài đoạn thẳng AB ngắn hơn chiều dài đoạn thẳng CD.

Câu hỏi 2: Hãy ước lượng chiều dài hai đoạn thẳng đó. Muốn biết kết quả chính xác không ta phải làm như thế nào?

Lời giải tham khảo:

Ước lượng chiều dài hai đoạn thẳng AB, CD:

• Chiều dài đoạn thẳng CD = 2cm.
• Chiều dài đoạn thẳng AB = 1.9cm.

Muốn biết kết quả chính xác không cần phải dùng dụng cụ để đo (thước kẻ).

Câu hỏi 3: Kể tên những loại thước đo chiều dài mà em biết. Tại sao người ta lại sản xuất ra nhiều loại thước khác nhau như vậy.

Lời giải tham khảo:

Một số loại thước đo chiều dài phổ biến là: thước kẻ, thước cuộn, thước dây, thước kẹp,... 

Con người sản xuất ra nhiều loại thước đo như vậy để có thể sử dụng phù hợp với từng mục đích đo khác nhau.

Câu hỏi 4: Hãy cho biết GHĐ và ĐCNN của thước ở hình 4.2a và thước kẻ mà em đang sử dụng.

Lời giải tham khảo:

GHĐ và ĐCNN của thước ở hình 4.2a lần lượt là 20cm, 1mm.

Thước kẻ học sinh đang sử dụng: học sinh tự quan sát GHĐ và ĐCNN trên thước kẻ mình đang sử dụng và ghi lại kết quả

Lưu ý: GHĐ là chiều dài lớn nhất được ghi trên thước còn ĐCNN là chiều dài giữa hai vạch liên tiếp trên thước.

II. THỰC HÀNH ĐO CHIỀU DÀI

Câu hỏi 1: Quan sát hình 4.3 và cho biết cách đo chiều dài trong trường hợp nào nhanh và cho kết quả chính xác hơn? Tại sao?

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 4.3, cách đo chiều dài trong trường hợp a nhanh hơn và chính xác hơn.

Bởi vì:

• Trường hợp b: chiều dài của bàn dài gấp nhiều lần so với GHĐ của thước kẻ đang sử dụng, nếu sử dụng thước kẻ để đo chiều dài của bàn sẽ phải mất nhiều lần đo, nên sẽ mất thời gian lâu hơn và đồng thời kết quả đo bằng tổng của các lần đo cộng lại sẽ có chênh lệch sai số.
• Trường hợp a: Thước cuộn có GHĐ dài hơn so với chiều dài của bàn, vậy nên khi sử dụng sẽ chỉ cần đo trong 1 lần, thời gian đo nhanh hơn và cho kết quả đo cũng chính xác hơn.

Câu hỏi 2: Quan sát hình 4.4 và cho biết cách đặt thước để đo chiều dài bút chì như thế nào là đúng? Quan sát hình 4.5 và cho biết cách đặt mắt để đọc chiều dài bút chì như thế nào là đúng? Quan sát hình 4.6 và cho biết kết quả đo chiều dài bút chì tương ứng ở các hình là bao nhiêu?

Lời giải tham khảo:

Quan sát hình 4.4, cách đặt thước để đo chiều dài bút chì tại mục c là đúng.

Quan sát hình 4.5, cách đặt mắt để đọc chiều dài bút chì tại mục c là đúng.

Quan sát hình 4.6a kết quả đo chiều dài bút chì là 6.8cm, hình 4.6b kết quả đo chiều dài bút chì là 7cm

Câu hỏi 3: Hãy đo chiều dài của bàn học và chiều dài của quyển sách Khoa học tự nhiên 6 của em. Sau đó hoàn thành theo mẫu bảng 4.2.

Lời giải tham khảo:

Học sinh tự thực hành tiến hành đo chiều dài của bàn học và chiều dài của quyển sách Khoa học tự nhiên 6 sau đó kẻ bảng và hoàn thành theo mẫu bảng 4.2.

Cần lưu ý khi tiến hành đo như sau:

Dụng cụ:

• Các loại thước đo.
• Bàn học.
• Quyển sách Khoa học tự nhiên 6.

Tiến hành đo:

• Ước lượng chiều dài bàn học, chiều dài của quyển sách Khoa học tự nhiên 6 cần đo.
• Lựa chọn thước đo phù hợp để đo bàn học hay sách Khoa học tự nhiên 6.
• Đặt thước đo dọc theo chiều dài vật, vạch số 0 của thước ngang ứng với một đầu của bàn hay quyển sách.
• Đặt mắt vuông góc với thước, đọc giá trị chiều dài của bàn hoặc quyến sách theo giá trị của vạch chia trên thước gần nhất với đầu kia của bàn, quyển sách;
• Ghi lại kết quả đo được theo mẫu bảng 4.2.

Câu hỏi 4: Hãy đo chiều dài đoạn thẳng AB và CD trong hình 4.1. Từ kết quả đo được em rút ra nhận xét gì? 

Lời giải tham khảo:

Chiều dài đoạn thẳng AB = 2cm.

Chiều dài đoạn thẳng CD = 2cm.

Nhận xét: Độ dài đoạn thẳng AB = độ dài đoạn thẳng CD = 2cm.

Câu hỏi 5: Lấy ví dụ chứng tỏ giác quan của chúng ta có thể cảm nhận sai về kích thước các vật

Lời giải tham khảo:

Ví dụ chứng tỏ rằng giác quan của chúng ta có thể cảm nhận sai về kích thước các vật: Khi ta ước lượng và cảm thấy rằng một chiếc hộp có thể đựng được đồ vật chúng ta muốn đặt vào. Tuy nhiên khi đặt đồ vật vào chiếc hộp đó lại không vừa, vì đồ vật đó có kích thước lớn hơn so với chiều dài, chiều rộng của chiếc hộp đó.

Câu hỏi 6: Hãy mô tả cách đo và tiến hành đo chiều cao của hai bạn trong lớp em.

Lời giải tham khảo:

Cách đo và các bước tiến hành đo chiều cao của hai bạn trong lớp:

• Bước 1: Ước lượng chiều cao của 2 bạn trong lớp cần đo.
• Bước 2: Chọn thước đo có GHĐ và ĐCNN phù hợp để đo chiều cao 2 bạn.
• Bước 3: Đặt thước đo đã chọn vuông góc với mặt đất.
• Bước 4: Đặt mắt vuông góc với thước, đọc giá trị chiều dài mỗi lần đo của 2 bạn nhận được theo giá trị của vạch chia gần nhất so với đầu kia.
• Bước 5: Ghi kết quả đo theo đơn vị ĐCNN cho mỗi lần đo, cuối cùng cộng các kết quả đo lại ta được tổng là chiều cao của bạn cần đo.

Học sinh tiến hành đo chiều cao của hai bạn trong lớp và ghi lại kết quả thu được

III. BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Lấy ví dụ về một loại thước đo chiều dài mà em biết và đọc GHĐ, ĐCNN của thước đo đó.

Lời giải tham khảo:

Ví dụ: thước kẻ có GHĐ là 20cm, ĐCNN là 1mm.

Câu hỏi 2: Một thước thẳng có 101 vạch chia thành 100 khoảng đều nhau, vạch đầu tiên ghi số 0, vạch cuối cùng ghi số 100 kèm theo đơn vị cm. Thông tin đúng của thước là

A. GHĐ và ĐCNN là 100 cm và 1 cm.    

B. GHĐ và ĐCNN là 101 cm và 1 cm.

C. GHĐ và ĐCNN là 100cm và 1 mm.      

D. GHĐ và ĐCNN là 101 cm và 1 mm.

Lời giải tham khảo:

Đáp án đúng là: A. GHĐ và ĐCNN là 100 cm và 1 cm.      

Câu hỏi 3: Hãy ước lượng chiều dài lớp học, lựa chọn thước đo phù hợp để đo chiều dài lớp học rồi so sánh kết quả đo được với chiều dài ước lượng ban đầu của em.

Lời giải tham khảo:

Học sinh ước lượng chiều dài lớp học, lựa chọn thước đo phù hợp và tiến hành đo chiều dài lớp học, ghi lại kết quả và so sánh với chiều dài đã ước lượng ban đầu.

Cụ thể, khi đo chiều dài của lớp học bằng thước, ta cần thực hiện các bước sau:

• Bước 1: Ước lượng chiều dài của lớp học cần đo.
• Bước 2: Chọn thước đo có GHĐ và ĐCNN phù hợp với chiều dài lớp hock.
• Bước 3: Đặt thước đo đã chọn đúng cách.
• Bước 4: Đặt mắt vuông góc với thước, đọc giá trị chiều dài lớp học theo giá trị của vạch chia gần nhất với đầu kia của lớp học.
• Bước 5: Ghi kết quả đo chiều dài lớp học theo đơn vị ĐCNN cho mỗi lần đo.

Câu hỏi 4: Hãy tìm cách đơn giản có thể đo gần đúng chiều dài quãng đường từ cổng trường vào lớp học của em.

Lời giải tham khảo:

Cách để đo độ dài gần đúng quãng đường từ cổng trường đến lớp học là: 

Bước 1: Đo chiều dài của một bước chân. 

Bước 2: Đi từ cổng trường vào lớp học, chú ý đi đều mỗi bước chân. 

Bước 3: Lấy số bước chân đi được từ cổng trưởng đến lớp học nhân với độ dài mỗi bước chân, ghi lại kết quả đo quãng đường tử cổng trường đến lớp học lần 1. 

Bước 4: Đo lại lần 2 và lần 3 tương tự.

Độ dài quãng đường từ cổng trường đến lớp học = (kết quả đo lần thứ 1+ kết quả đo lần thứ 2+ kết quả đo thứ lần 3) / 3

Chú ý: Có thể tiến hành đo lại nhiều lần để nhận kết quả chính xác hơn.