Giải Bài 41: Năng lượng

I. CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG

Câu hỏi 1: Hãy nêu các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày của em có sử dụng các dạng năng lượng như động năng, quang năng, nhiệt năng, điện năng, hóa năng.

Lời giải tham khảo:

Các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày sử dụng các dạng năng lượng là:

• Động năng: là ô tô chạy, máy bay bay, cá bơi, chim bay,...
• Quang năng: là mặt trời phát ra ánh sáng, ngọn lửa phát ra ánh sáng,...
• Nhiệt năng: là bàn là ủi quần áo, hòn than đang cháy,...
• Điện năng: là trạm phát điện gió, nhà máy thủy điện,...
• Hóa năng: là năng lượng trong cục pin, thực phẩm tiêu hóa trong cơ thể,...

Câu hỏi 2: Kể tên dạng năng lượng có liên quan đến hoạt động được mô tả ở hình bên dưới:

Lời giải tham khảo:

Dạng năng lượng có liên quan đến hoạt động được mô tả trong hình là động năng.

Câu hỏi 3: Em hãy nêu một số dạng năng lượng mà nguồn sản sinh ra nó là liên tục, được coi là vô hạn và một số dạng năng lượng mà nguồn sản sinh ra nó là hữu hạn.

Lời giải tham khảo:

Một số dạng năng lượng mà nguồn sản sinh ra nó là liên tục, vô hạn: quang năng từ mặt trời, năng lượng từ gió, năng lượng hạt nhân,...

Một số dạng năng lượng mà nguồn sản sinh ra nó là hữu hạn: năng lượng trong cục pin, năng lượng trong ắc quy,...

Câu hỏi 4: Theo em, những dạng năng lượng nào trong quá trình khai thác - sử dụng sẽ gây ảnh hưởng xấu tới môi trường? Nêu một số ví dụ.

Lời giải tham khảo:

Những dạng năng lượng trong quá trình khai thác - sử dụng ảnh hưởng đến môi trường như: năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên,...

Ví dụ: Sự cố tràn dầu khi vận chuyển trên biển, ô nhiễm từ các nhà máy nhiệt điện than, khí tự nhiên gây ra hiệu ứng nhà kính do lượng carbon dioxide được sinh ra đã thải vào khí quyển,...

II. ĐẶC TRƯNG CỦA NĂNG LƯỢNG

Câu hỏi 1: Quan sát thí nghiệm trong hình 41.2, sau khi buông vật 1, nó chuyển động xuống phía dưới và va chạm với vật 2, đẩy vật 2 chuyển động. Hãy cho biết năng lượng ban đầu của vật 1 trong trường hợp nào lớn hơn? Vì sao? Lực do vật 1 tác dụng lên vật 2 khi va chạm trong trường hợp nào lớn hơn?

Lời giải tham khảo:

Năng lượng ban đầu của vật 1 trong trường hợp a lớn hơn vì ở trường hợp a, vật 1 ở trên cao hơn. Lực do vật 1 tác dụng lên vật 2 khi va chạm trong trường hợp a là lớn hơn.

Câu hỏi 2: Năng lượng gió có thể làm cây bị cong hoặc gãy. Năng lượng gió càng lớn thì tác dụng lực lên cây càng lớn. Từ thảo luận 4 và hình minh họa hình 41.3, em có nhận xét gì về mối liên hệ giữa năng lượng của vật và khả năng tác dụng lực của nó?

Lời giải tham khảo:

Mối liên hệ giữa năng lượng của vật và khả năng tác dụng lực của nó là năng lượng của vật sẽ đặc trưng cho khả năng tác dụng lực.

Câu hỏi 3: Trong hình 41.1c, khi lò xo bị nén nhiều hơn thì năng lượng của nó sẽ tăng hay giảm? Lực lò xo tác dụng lên tay sẽ thay đổi như thế nào?

Lời giải tham khảo:

Khi lò xo bị nén nhiều hơn thì năng lượng của nó sẽ tăng, lực lò xo tác dụng lên tay thay đổi đó là khi càng nén nhiều thì lực tác dụng càng mạnh.

III. NHIÊN LIỆU VÀ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Câu hỏi 1: Ở bài 12, các em đã biết một số nhiên liệu và tính chất của chúng. Vậy khi bị đốt cháy, nhiên liệu giải phóng năng lượng dưới dạng nào? Biểu hiện nào thể hiện các dạng năng lượng đó? 

Lời giải tham khảo:

Nhiên liệu khi đốt cháy giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt và ánh sáng, biểu hiện thể hiện các dạng năng lượng đó là có nhiệt độ cao và ánh sáng phát ra sưởi ấm và chiếu sáng.

Câu hỏi 2: Em hãy cho biết những ứng dụng trong đời sống khi đốt cháy nhiên liệu.

Lời giải tham khảo:

Ứng dụng trong đời sống  khi đốt cháy nhiên liệu là: nhà máy nhiệt điện, làm khí đốt gas, phá đá bằng hỗn hợp nổ, đèn xì hàn,...

Câu hỏi 3: Các nhà máy điện ở hình 41.4 sử dụng năng lượng gì? Nguồn cung cấp những năng lượng đó có đặc điểm gì chung? Theo nguồn gốc vật chất của năng lượng, chúng thuộc dạng năng lượng nào? 

Lời giải tham khảo:

Các nhà máy điện trong hình 41.4 sử dụng nguồn năng lượng là: năng lượng từ mặt trời, năng lượng từ gió, năng lượng từ nước.

Đặc điểm chung những nguồn năng lượng đó là những nguồn năng lượng tái tạo.

Theo nguồn gốc của vật chất của năng lượng, chúng đều là năng lượng vô hạn.

Câu hỏi 4: Kể tên một số năng lượng tái tạo mà em biết.

Lời giải tham khảo:

Một số năng lượng tái tạo mà bản thân biết như: quang năng từ mặt trời, nhiệt năng từ mặt trời, động năng từ gió, ...

Câu hỏi 5: Khi bắn cung, mũi tên nhận được năng lượng và bay đi. Mũi tên có năng lượng ở dạng nào?

Lời giải tham khảo:

Khi bắn cung, mũi tên nhận được năng lượng và bay đi, mũi tên có năng lượng ở dạng thế năng đàn hồi.

IV. BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Lấy ví dụ chứng tỏ năng lượng đặc trưng cho khả năng tác dụng lực.

Lời giải tham khảo:

Ví dụ chứng tỏ năng lượng đặc trưng cho khả năng tác dụng lực: Năng lượng gió càng lớn thì khả năng tác dụng lực lên mọi vật càng lớn. Khi gió nhẹ thì cây chỉ lay chuyển nhẹ, nhưng khi có bão lớn thì cây có thể bị quật đổ gãy.

Câu hỏi 2: Hãy nêu một số nhiên liệu thường dùng và ảnh hưởng của việc sử dụng các nhiên nhiên liệu đó đối với môi trường.

Lời giải tham khảo:

Một số nhiên liệu thường dùng và ảnh hưởng của việc sử dụng các nhiên nhiên liệu đó đối với môi trường là:

• Khí  tự nhiên dùng làm nhiên liệu trong công nghiệp (lò gạch, lò gốm,...), khi đốt thải ra rất nhiều khí carbon dioxide gây ra hiệu ứng nhà kính.
• Dầu mỏ được vận chuyển bằng đường biển gây ra những sự cố tràn dầu ảnh hưởng đến môi trường biển và ảnh hưởng đến các loài sinh vật sinh sống ở gần đó.

Câu hỏi 3: Hãy chọn tên dạng năng lượng ở cột A phù hợp với tất cả các nguồn cung cấp ở cột B. 

Lời giải tham khảo:

1 - c, 2-d, 3-e, 4-a, 5-b.

Câu hỏi 4: Hoàn thành các thông tin bằng cách đánh dấu V vào cột phù hợp theo mẫu bảng sau:

Lời giải tham khảo: