Giải Bài 5: Đo chiều dài - CHƯƠNG I

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Quan sát hình dưới, em thấy đoạn thẳng AB hay CD dài hơn? Muốn biết chính xác, ta phải làm gì? (trang 17 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

Lời giải tham khảo:

Bằng trực quan có thể thấy hai đoạn thẳng AB và CD bằng nhau.

Muốn biết chính xác, ta có thể đo chiều dài của hai đoạn thẳng.

I. ĐƠN VỊ ĐỘ DÀI

Câu hỏi: Trong thực tế, để đo các độ dài sau đây, người ta thường sử dụng đơn vị nào? (trang 17 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

a) Độ cao cửa sổ trong phòng học.

b) Độ sâu của một hồ bơi.

c) Chu vi của quả cam.

d) Độ dày của cuốn sách.

e) Khoảng cách giữa Hà Nội và Huế.

Lời giải tham khảo:

a) Trong thực tế để đo độ cao cửa sổ trong phòng học ta thường sử dụng đơn vị: m, dm, cm.

b) Trong thực tế để đo độ sâu của một hồ bơi ta thường sử dụng đơn vị: m, dm, cm.

c) Trong thực tế để đo chu vi của quả cam ta thường sử dụng đơn vị: cm.

d) Trong thực tế để đo độ dày của cuốn sách ta thường sử dụng đơn vị: cm, mm.

e) Trong thực tế để đo khoảng cách giữa Hà Nội và Huế ta thường sử dụng đơn vị: km.

II. DỤNG CỤ ĐO CHIỀU DÀI

Câu hỏi 1: Xác định GHĐ và ĐCNN của các thước trong hình 5.2  (trang 18 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

Lời giải tham khảo:

Hình 5.2 (a) thước đo có GHĐ: 100cm ; ĐCNN: 0,5 cm.

Hình 5.2 (b) thước đo có GHĐ: 10cm ; ĐCNN: 0,5 cm.

Hình 5.2 (c) thước đo có GHĐ: 10cm ; ĐCNN: 1mm.

Câu hỏi 2: Dùng loại thước đo thích hợp nào trong hình 5.1 để đo các độ dài sau đây? (trang 18 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

a) Bước chân của em.                                    

b) Chu vi của miệng cốc.

c) Độ cao cửa ra vào của lớp học.           

d) Đường kính trong miệng cốc.

e) Đường kính ngoài của ống nhựa

Lời giải tham khảo:

a) Để đo bước chân của em ta sử dụng: thước dây, thước cuộn.

b) Để đo chu vi của miệng cốc ta sử dụng: thước dây.

c) Để đo độ cao cửa ra vào của lớp học ta sử dụng: thước cuộn, thước dây.

d) Để đo đường kính trong miệng cốc ta sử dụng: thước thẳng, thước cuộn.

e) Để đo đường kính ngoài của ống nhựa ta sử dụng: thước thẳng, thước kẹp.

III. CÁCH ĐO CHIỀU DÀI

Câu hỏi 1: Tại sao cần ước lượng chiều dài trước khi đo? (trang 18 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

Lời giải tham khảo:

Ta cần ước lượng chiều dài trước khi đo vì để có thể lựa chọn thước đo thích hợp với độ dài cần đo.

Câu hỏi 2: Một học sinh tiến hành đo chiều dài của một chiếc lá như trong hình 5.3. Em hãy phân tích và nêu nhận xét về cách đặt thước và mặt đất của bạn. Hãy chỉ ra các lỗi (nếu có) trong phép đo này. (trang 18 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

Lời giải tham khảo:

Cách đặt thước và đặt mắt của bạn là sai.

Ta cần phải đặt thước dọc theo chiều dài chiếc lá, từ cuống lá đến ngọn lá:

• Vạch số 0 của thước ngang với phần cuống lá và mắt phải nhìn vuông góc với vạch chia của thước.
• Các lỗi trong phép đo này là: lỗi đặt thước và lỗi mắt nhìn vạch chia của thước.

Câu hỏi 3: Một học sinh được giao nhiệm vụ đo chiều dài của cái bảng trong lớp học bằng thước đo có ĐCNN là 1 cm. Kết quả đo của từng bạn được ghi lại như sau: Em có nhận xét gì về cách ghi kết quả đo nói trên? Theo em, kết quả đo của bạn nào có thể sai nhiều nhất? Tại sao?

• Bạn thứ nhất: 4,1 m.
• Bạn thứ hai: 4,15 m.
• Bạn thứ ba: 4,2 m.
• Bạn thứ tư: 4,5 m.

Lời giải tham khảo:

Cách ghi kết quả đo trên là không đúng, cần phải ghi kết quả đo theo đơn vị của ĐCNN của thước.

Kết quả đo của bạn thứ tư có thể sai nhiều nhất vì độ chênh lệch kết quả của bạn thứ tư với các bạn khác là rất lớn.

IV. VẬN DỤNG

Câu hỏi: Hãy dựa vào hình 5.4 để mô tả cách đo thể tích (trang 19 SGK KHTN 6 [KẾT NỐI TRI THỨC])

Lời giải tham khảo: 

Cách đo thể tích vật bỏ lọt bình chia độ trên hình 5.4.a là:

• Bước 1: Đổ nước vào bình chia độ, đo thể tích của bình.
• Bước 2: Thả vật rắn chìm vào trong bình, đo thể tích bình chia độ khi nước đã dâng lên.
• Bước 3: Tính thể tích vật rắn bằng hiệu của thể tích của bình chia độ sau khi thả chìm vật rắn với thể tích ban đầu của bình.

Cách đo thể tích vật rắn không bỏ lọt bình chia độ trên hình 5.4.b là:

• Bước 1: Đổ đầy nước vào bình tràn.
• Bước 2: Thả chìm vật rắn vào trong bình tràn và đo thể tích nước bị tràn ra vào trong bình chứa.
• Bước 3: Đổ nước từ bình tràn vào bình chia độ, thể tích nước trong bình chia độ chính là thể tích của vật rắn.