[SOẠN BÀI] CÂY KHẾ

I. TRƯỚC KHI ĐỌC 

Câu hỏi: Hẳn nhiều em có ước muốn được đặt chân đến một hòn đảo ngoài khơi xa lắc, chưa ai biết đến và thường hình dung ở đó có nhiều điều thú vị. Hãy tưởng tượng em đang ở vào tình huống đó. Em có thể chia sẻ với các bạn những điều kì diệu mà em được chứng kiến. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 37)

Lời giải chi tiết:

Hiện em đang ở trên một hòn đảo cách rất xa đất liền, trước mắt em là những bãi cát vắng vẻ, tĩnh lặng và chỉ có vài bụi cỏ nhỏ mọc thưa thớt. Nó mang lại cảm giác rất hoang sơ, nước biển có độ mặn rất cao, trong suốt có thể nhìn rõ cả đáy. Phía trước là biển cả mênh mông, hai bên và phía sau là những vách núi cao như bức tường thành. Muốn đến được hòn đảo phải vượt qua những ngọn núi, ở đây con người có thể xây dựng những “thuỷ cung" và trực tiếp quan sát những sinh vật biển cùng những cụm san hô sặc sỡ. 

II. ĐỌC VĂN BẢN 

Câu 1: Thời gian, địa điểm diễn ra câu chuyện có gì đặc biệt? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 37)

Lời giải chi tiết:

- Thời gian diễn ra câu chuyện: ngày xửa ngày xưa.

- Địa điểm diễn ra câu chuyện: ở một nhà kia.

⇒ Thời gian, địa điểm ở câu chuyện đặc biệt ở chỗ nó không xác định đây là mô típ chung của các truyện cổ tích dân gian

Câu 2: Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 37)

Lời giải chi tiết:

Em đoán chú chim sẽ quay lại trả ơn vợ chồng người em tốt bụng vì ngày nào cũng cho nó ăn. 

Câu 3: Một hang lớn đầy vàng, kim cương, thủy tinh, hổ phách… trông thế nào? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 38)

Lời giải chi tiết:

Một hang lớn đầy vàng, kim cương, thủy tinh, hổ phách sẽ rất sáng chói, đẹp đẽ và tỏa sáng cả một vùng trời.

Câu 4: Cái túi của vợ chồng người anh sẽ gây ra điều gì? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 39)

Lời giải chi tiết:

Cái túi của vợ chồng người anh sẽ gây ra tai hoạ vì nó quá to và quá nặng khiến chú chim bay lượn khó khăn. 

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Cây khế kể về chuyện gì? Em thích nhất chi tiết nào trong truyện? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

- Cây khế kể về chuyện người em hiền lành có một cây khế được chim ăn và trả ơn bằng vàng còn người anh tham lam đem đổi gia sản lấy cây khế để rồi chết vì lấy quá nhiều vàng.

- Chi tiết em thích nhất trong truyện là chi tiết con chim cất lời đáp trả người em vì nó cho thấy ân tình, ân nghĩa trong con vật và chứa đựng nhiều màu sắc thần kì. 

Câu 2: Hãy tóm tắt truyện Cây khế. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

Ngày xửa ngày xưa, ở một gia đình nọ có hai anh em, cha mẹ mất sớm và để lại cho một khối gia tài. Vợ chồng người anh tham lam nên đã giành hết gia tài chỉ để lại cho người em một mảnh vườn nhỏ và một cây khế. Vợ chồng người em chăm chỉ làm ăn và chăm sóc cây khế rất chu đáo, đến mùa cây khế ra rất nhiều quả và căng mọng. Bỗng một hôm có một con chim lạ đến ăn khế, người em than khóc và chú chim liền cất tiếng nói “Ăn một quả khế trả một cục vàng, mang túi ba gang mang đi mà đựng". Chim đưa người em đảo lấy vàng sau đó người em đã trở thành người giàu có nhất vùng. Người anh nghe tin liền dò hỏi và đổi cả gia tài của mình để lấy mảnh vườn cùng cây khế. Đến mùa khế chín, chim lại đến ăn và vẫn ngỏ ý sẽ trả ơn. Người anh tham lam nên đã may chiếc túi to để đựng được nhiều vàng hơn, trên đường về vì quá nặng nên người anh đã rơi xuống biển và chết.

Câu 3: Truyện cổ tích thường mở đầu bằng những từ ngữ quen thuộc chỉ thời gian trong quá khứ, không gian không xác định. Em hãy tìm các từ ngữ đó trong truyện Cây khế. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

Những từ ngữ chỉ thời gian trong quá khứ và không gian không xác định trong truyện là: Ngày xửa ngày xưa, nhà nọ, hang sâu.

Câu 4: Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang có phải là con vật kỳ ảo không? Vì sao? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

- Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang là một con vật kỳ ảo vì nó biết nói, biết trả ơn cho con người và biết chở con người đến chỗ lấy vàng.

- Tác giả dân gian đã xây dựng tình huống truyện với yếu tố kỳ ảo là chim thần vì để người em nhận được món quà giá trị nhưng đó là những gì vợ chồng người em xứng đáng được nhận. 

Câu 5: Trong lời kể của truyện cổ tích, tác giả dân gian thường xen vào những câu có dáng dấp ca dao, tục ngữ, lời có vần dễ thuộc, dễ nhớ. Trong truyện này, có câu nói nào như thế? Nhân vật nào đã nói câu nói đó? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

Trong truyện này câu nói như thế là: "Ăn một quả, trả một cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng" đây là câu nói của chim thần.

Câu 6: Đảo xa nơi con chim đưa người em đến có điều gì kì diệu? Điều kì diệu này đã giúp gì cho cuộc sống của người em sau đó? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

Đảo xa nơi con chim đưa người em đến có điều kì diệu đó là có rất nhiều vàng. Điều này đã giúp vợ chồng người em sống sung túc hơn có nhiều ruộng vườn nhà cửa và cuộc sống bớt đi những vất vả. Chi tiết tưởng tượng, kỳ ảo về chú chim ăn khế trả vàng là một chi tiết đặc sắc trong chuyện.

Câu 7: Trong truyện, hai nhân vật người anh và người em luôn đối lập nhau về hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập giữa họ và nêu nhận xét về đặc điểm của hai nhân vật này. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

Câu 8: Từ những kết cục khác nhau đối với người anh và người em, tác giả dân gian muốn gửi gắm bài học gì trong truyện này? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 40)

Lời giải chi tiết:

Từ kết cục của truyện tác giả muốn gửi gắm bài học về sự đền ơn đáp nghĩa và niềm tin rằng ở hiền sẽ gặp lành, may mắn sẽ đến với tất cả mọi người. Đây là câu chuyện mang tính giáo dục cao cho trẻ nhỏ để chúng hình thành những đức tính tốt cho cuộc sống sau này.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Đề bài: Tưởng tượng ra một kết thúc khác cho chuyện Cây khế. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể về kết thúc đó. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 41)

Lời giải chi tiết:

Sau khi rơi xuống biển may mắn thay người anh không chết mà trôi dạt vào bờ và được cứu sống trong trạng thái thê thảm. Từ ấy người anh đã hiểu ra được hậu quả mà thói tham lam gây ra và sống tử tế, nhân hậu hơn. Chứng kiến người ảnh thức tỉnh, người em hết lòng giúp đỡ từ đó người anh không còn là người lười biếng, mưu lợi, mà biết trân trọng và biết ơn người em. Cuộc sống của người anh cũng ngày một tốt đẹp hơn nhờ sự chăm chỉ, cần mẫn của chính mình.