IBAITAP: Đại từ là gì? Cách sử dụng chúng ra sao? Hãy cùng ibaitap đến với bài học “Đại từ” để làm rõ những điều trên nhé.
I. THẾ NÀO LÀ ĐẠI TỪ?
Đọc các câu dưới đây chú ý những từ in đậm và Câu hỏi
a) Gia đình tôi khá giả. Anh em tôi rất thương nhau. Phải nói em tôi rất ngoan. Nó lại khéo tay nữa.
(Khánh Hoài)
b) Chợt con gà trống ở phía sau bếp nổi gáy. Tôi biết đó là con gà của anh Bốn Linh. Tiếng nó dõng dạc nhất xóm.
(Võ Quảng)
c) Mẹ tôi, giọng khản đặc, từ trong màn nói vọng ra:
- Thôi, hai đứa liệu mà đem chia đồ chơi ra đi.
Vừa nghe thấy thế em tôi bất giác run lên bần bật, kinh hoàng đưa cặp mắt tuyệt vọng nhìn tôi.
(Khánh Hoài)
d)
Nước non lận đận một mình,
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.
Ai làm cho bể kia đầy,
Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?
(Ca dao)
Câu 1: Từ “nó” ở đoạn văn đầu chỉ ai? Từ “nó” ở đoạn văn 2 chỉ con vật gì? Nhờ đâu em biết nghĩa của hai từ “nó” trong hai đoạn văn? (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 55)
Lời giải chi tiết:
Từ nó ở đoạn văn đầu dùng để chỉ em tôi. Còn từ nó ở đoạn văn thứ hai để chỉ con gà của anh Bốn Linh. Nhờ vào các từ ngữ chỉ người mà nó thay thế ở câu trước mà em biết được ý nghĩa của hai từ “nó”
Câu 2: Từ “thế” ở đoạn văn thứ 3 chỉ sự việc gì? Nhờ đâu em biết được nghĩa của từ thế trong đoạn văn này? (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 55)
Lời giải chi tiết:
Từ "thế" ở đoạn văn thứ 3 dùng để chỉ việc phải chia đồ chơi. Em hiểu được nghĩa của từ “thế” là nhờ vào sự việc mà nó thay thế ở cả câu đầu.
Câu 3: Từ “ai” trong bài ca dao dùng để làm gì? (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 55)
Lời giải chi tiết:
Từ ai trong bài ca dao trên dùng để hỏi.
Câu 4: Các từ nó, thế, ai trong các đoạn văn trên giữ vai trò ngữ pháp gì trong câu? (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 55)
Lời giải chi tiết:
Vai trò ngữ pháp của các từ trong câu là:
- Chủ ngữ: từ “nó” của câu a, từ “ai” của câu d
- Phụ ngữ của danh từ: từ “nó” ở câu b
- Phụ ngữ của động từ: từ “thế” ở câu c
II. CÁC LOẠI ĐẠI TỪ
1. Đại từ để chỉ
a) Các đại từ tôi, tao, tớ, chúng tôi, chúng tao, chúng tớ, chúng mày, mày, nó, hắn, chúng nó, họ,bọn họ, ... dùng để chỉ người và sự vật.
b) Các đại từ bấy, bấy nhiêu, dùng để chỉ số lượng
c) Các đại từ vậy, thế, như vậy dùng để chỉ hoạt động, tính chất, sự việc.
2. Đại từ để hỏi
a) Các đại từ ai, gì, kia,... dùng để hỏi về người, sự vật.
b) Các đại từ bao nhiêu, mấy dùng để hỏi về số lượng.
c) Các đại từ sao, thế nào dùng để hỏi về hoạt động, tính chất, sự việc.
III. LUYỆN TẬP
Câu 1: (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 56)
a. Hãy xếp các đại từ trỏ người, sự vật theo bảng dưới đây.
b. Nghĩa của đại từ mình trong câu: "Cậu giúp đỡ mình với nhé" có gì khác với nghĩa của đại từ mình trong câu ca dao.
Lời giải chi tiết:
a.
b. Nghĩa của từ “mình” trong câu là thuộc ngôi thứ nhất còn trong bài ca dao là thuộc ngôi thứ hai.
Câu 2: Tìm ví dụ. (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 57)
Lời giải chi tiết:
- Con chào mẹ ạ!
- Con mời ba mẹ ăn cơm.
- Chị cho em hỏi cách làm cái bánh này nhé!
- Hôm nay, mẹ có cho em lên bà không?
- Anh đang chờ ai đấy?
Câu 3: Dựa theo cách nói đã nói trên, hãy đặt câu với mỗi từ: ai, sao, bao nhiêu để chỉ chung. (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 57)
Lời giải chi tiết:
- Ai mà chẳng thích đi du lịch.
- Làm sao mà tôi biết được anh đang muốn cái gì.
- Cho đi bao nhiêu sẽ nhận lại bấy nhiêu.
Câu 4: Đối với các bạn cùng lớp, cùng lứa tuổi, em nên xưng hô thế nào cho lịch sự? Ở trường lớp em có trường hợp xưng hô thiếu lịch sự không? (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 57)
Lời giải chi tiết:
- Với các bạn cùng lớp để lịch sự em sẽ xưng hô: tôi, cậu, tớ, bạn, mình,....
- Ở trường lớp em vẫn còn hiện tượng xưng hô thiếu lịch sự, nó xảy ra khá phổ biến.
Câu 5: Sự khác nhau về số lượng và ý nghĩa biểu cảm giữa xưng hô trong tiếng Việt với đại từ xưng hô trong tiếng Anh. (SGK Ngữ Văn 7 Tập 1- trang 57)
Lời giải chi tiết:
-Với Tiếng Việt, các đại từ mang sắc thái biểu cảm, bộc lộ thái độ, cảm xúc một cách tương đối rõ ràng.
- Với tiếng Anh thì điều này không được biểu thị rõ ràng cho lắm.
