[SOẠN BÀI] THẠCH SANH

I. TRƯỚC KHI ĐỌC 

Câu 1: Trong thế giới tưởng tượng, những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kì lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hoá, có thể hại người hoặc giúp ích cho người. 

Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. Hãy tưởng tượng, vẽ một con vật kì ảo và giới thiệu về con vật đó. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 30)

Lời giải chi tiết:

Tưởng tượng lại và tự vẽ về con vật mà em hình dung. 

Câu 2: Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 30)

Lời giải chi tiết:

Tự tưởng tượng và vẽ lại theo trí tưởng tượng của em. 

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 30)

Lời giải chi tiết:

- Thời gian bắt đầu câu chuyện: Ngày xưa.

- Không gian bắt đầu câu chuyện: Túp lều cũ được dựng dưới gốc đa rừng.

Câu 2: Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 30)

Lời giải chi tiết:

Khi Thạch Sanh về ở với Lý Thông sẽ gặp rất nhiều chuyện vì mục đích Lý Thông kết bạn với Thạch Sanh là để lợi dụng sức khoẻ của chàng làm việc cho hắn.

Câu 3: Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 31)

Lời giải chi tiết:

- Khi bị Lý Thông lừa Thạch Sanh thật thà tin ngay vội vàng từ giã mẹ con Lý Thông ra đi, chàng trở lại túp lều cũ dưới gốc đa để kiếm củi nuôi thân.

- Lý Thông đem đầu con yêu quái hí hửng vào kinh thành nộp cho nhà vua.

Câu 4: Hang của đại bàng rộng và sâu như thế nào? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 33)

Lời giải chi tiết:

Hang của đại bàng sâu thăm thẳm, tối đen ai nhìn cũng rùng mình và hoảng sợ.

Câu 5: Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 33)

Lời giải chi tiết:

Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm sau:

• Một thế giới thần kì với dinh thự dưới nước và nhiều phép thuật.
• Một thế giới giàu có, hiếu khách, công bằng và ơn nghĩa.

Câu 6: Cảnh mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm quanh chiếc niêu bé xíu. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 34)

Lời giải chi tiết:

Mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm quanh chiếc niêu bé xíu nhưng mãi không hết, cứ ăn hết niêu lại đầy. 

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

Em có thích truyện Thạch Sanh vì đây là một câu chuyện cổ tích có chứa nhiều yếu tố hoang đường kỳ ảo nhưng nó vẫn thể hiện được ước mơ của nhân dân về sự công bằng, về sức mạnh và là câu chuyện chứng minh đạo lý ở hiền gặp lành, ác giả ác báo. 

Câu 2: Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

- Gia cảnh của Thạch Sanh đặc biệt ở chỗ:

• Chàng là thái tử của Ngọc Hoàng được sai xuống trần đầu thai thành con trai của cặp vợ chồng hiền lành nhưng mãi không có con.
• Chàng biết dùng búa và được các vị thần dạy các phép thần thông sau đó khi mồ côi chàng một mình sống lủi thủi bên túp lều bên gốc đa cả gia tài chỉ còn lại cây búa mà cha để lại. 

Câu 3: Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

- Trong truyện Thạch Sanh có 2 con vật kỳ ảo đó là: Trăn tinh và Đại bàng. 

- Chúng có đặc điểm khác thường đó là đều là những con vật ác độc, hung dữ, làm hại người và trả thù người động đến chúng. Cả hai con vật này đều bị Thạch Sanh tiêu diệt, cứu giúp những người hiền lành và lương thiện khác.

Câu 4: Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của Đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị câm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

Theo em nếu công chúa không bị câm thì nàng sẽ kể ra hết việc Thạch Sanh bị Lý Thông hãm hại, lấp mất cửa hang, truyện sẽ kết thúc nhanh chóng và bớt đi phần nào kịch tính, thú vị. 

Câu 5: Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

Các đồ vật kỳ ảo trong truyện Thạch Sanh gồm:

• Đàn thần: Giúp Thạch Sanh được giải oan, giúp công chúa nói được trở lại và vạch mặt Lý Thông. Đó là tiếng đàn công lý thể hiện quan niệm cùng ước mơ của nhân dân, tiếng đàn còn làm quân 18 nước chư hầu phải cởi giáp xin hàng. Đây là vũ khí đặc biệt để cảm hoá kẻ thù và tiếng đàn cũng đại diện cho cái thiện và tiếng chuông hòa bình.
• Niêu cơm thần: Vạn người ăn cũng không hết thể hiện tấm lòng nhân đạo yêu chuộng hòa bình và ước mơ no ấm của nhân dân ta.

Câu 6: Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

Câu 7: Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

- Kết thúc truyện là một kết thúc có hậu khi Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi còn mẹ con Lý Thông thì bị trừng phạt.

- Cách kết thúc truyện đã thể hiện ước mơ về công lý xã hội của nhân dân ta, Thạch Sanh là hiện thân của vẻ đẹp toàn mĩ, lý tưởng luôn đấu tranh chống lại cái ác cứu người dân lương thiện, mọi hành động mà chàng làm đều là vì cuộc sống yên bình và tốt đẹp của nhân dân. Đồng thời kết thúc chuyện cũng chứng minh được đạo lý “Ở hiền gặp lành”.

Câu 8: Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

Kết thúc bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể đáng sợ và thích đáng hơn mà những kẻ ăn ở xấu xa gian ác nhận phải nhưng xét về phương diện giáo dục thì kết thúc của Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể sẽ có tính răn dạy cao hơn.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Đề bài: Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 35)

Lời giải chi tiết:

Người dũng sĩ đời thực để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất là Nguyễn Ngọc Mạnh. Tuy chỉ là một người bình thường không có phép thuật phi thường nào nhưng anh đã chứng kiến toàn bộ hình ảnh em bé lơ lửng trên ban công. Anh đã không ngại nguy hiểm lao lên nhà xe bằng mái tôn bất chấp nguy hiểm. Trong giây phút ngàn cân treo sợi tóc ấy , tinh thần cùng lòng trắc ẩn đã đánh thức bản năng anh hùng trong một con người bình thường. Anh đã cứu sống em bé, cứu bằng niềm tin trong tất cả chúng ta và giúp mọi người hiểu hơn về anh hùng đời thường.