[TÓM TẮT] & [SOẠN BÀI] THUỐC

I. HOÀN CẢNH SÁNG TÁC TÁC PHẨM THUỐC

Được sáng tác vào năm 1919 khi nhân dân Trung Quốc chìm đắm trong mê muội, lạc hậu còn những người làm cách mạng thì hoàn toàn xa lạ với người dân. Lỗ Tấn muốn người dân Trung Hoa nghiêm túc suy nghĩ để tìm ra phương thức chữa trị. 

II. TÓM TẮT TÁC PHẨM THUỐC

Vợ chồng lão Hoa là chủ một quán trà và có thằng con trai tên Thuyên bị lao phổi rất nặng. Được lão Cả Khang mách vợ chồng lão Hoa đã dốc tiền đến Cổ Đình Khẩu từ tờ mờ sáng để mua chiếc bánh bao tẩm máu người vừa bị hành hình đem về cho con ăn. Buổi sáng sau khi thằng Thuyên ăn chiếc bánh tẩm máu người rồi đi nghỉ thì quán trà cũng dần dần đông khách hơn. Mọi người râm ran khẳng định Thuyên sẽ khỏi bệnh rồi bàn tán về Hạ Du, người chiến sĩ vừa bị hành hình sáng sớm nay. Mọi người đều cho rằng Hạ Du là “thằng khốn nạn”, “thằng nhãi con” và “điên thật rồi”. Cuối cùng chiếc bánh tẩm máu người ấy không cứu được thằng Thuyên, một ngày nọ vào  tiết Thanh minh, bà Hoa buồn rầu ra thăm mộ con thì nhìn thấy mẹ Hạ Du cũng đến viếng mộ. Đồng cảnh ngộ vì mất con bà Hoa bước  qua con đường mòn sang an ủi mẹ Hạ Du. Họ đều rất ngạc nhiên vì trước vòng hoa đặt trên mộ “Thế là thế nào nhỉ?” câu chuyện kết thúc với tiếng quạ kêu cùng hình ảnh con quạ nhún mình bay vút về phía trời xa.

III. BỐ CỤC TÁC PHẨM THUỐC

Tác phẩm có bố cục 4 phần:

• Phần 1 (Mua thuốc): Thuyên bị bệnh lao rất nặng và được lão Hoa đi mua bánh bao tẩm máu người cộng sản mới bị hành hình về cho ăn.
• Phần 2 (Ăn thuốc): Thuyên ăn chiếc bánh bao thấm đẫm máu nhưng vẫn ho dữ dội.
• Phần 3 (Bàn về thuốc): Cuộc tranh luận trong quán trà về thuốc chữa căn bệnh lao cùng tên "giặc" Hạ Du.
• Phần 4 (Hậu quả của thuốc): Vào tiết thanh minh, mẹ của Hạ Du và mẹ Thuyên gặp nhau ở nghĩa địa, họ bắt gặp nhau và bàng hoàng khi thấy vòng hoa trên mộ Hạ Du.

IV. HƯỚNG DẪN SOẠN TÁC PHẨM THUỐC

Câu 1: Hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu người mang ý nghĩa gì? (SGK Ngữ văn 12 tập 2- trang 111)

Lời giải chi tiết:

- Hiện tượng chiếc bánh bao tẩm máu người có nghĩa thực là một phương thức chữa bệnh cổ hủ và quái đản của người Trung Quốc xưa để chữa bệnh lao.

⇒ Gợi liên tưởng đến việc ăn thịt người.

- Hiện tượng chiếc bánh bao tẩm máu người có nghĩa biểu tượng là sự u mê, tăm tối và sự mê tín, dị đoan của những người Trung Quốc trong giai đoạn đó.

Câu 2: Hình tượng người cách mạng Hạ Du hiện lên như thế nào? Qua việc bàn luận trong quán trà về Hạ Du, Lỗ Tấn muốn nói lên điều gì? (SGK Ngữ văn 12 tập 2- trang 111)

Lời giải chi tiết:

- Hình tượng về người cách mạng Hạ Du hiện lên:

• Không được miêu tả trực tiếp mà chỉ được nói tới qua một số chi tiết như: là một thanh niên tuổi mới đôi mươi, nhà nghèo, có một mẹ già và có bản lĩnh cao cường (trước khi chết còn rủ cai ngục làm cách mạng).
• Người đã bị xử chém mà ông Cả Khang lấy máu tẩm bánh bao bán cho lão Hoa.
• Trong nhà lao tử tù anh vẫn hiên ngang tuyên truyền cách mạng chống lại nhà Mãn Thanh.

⇒ Người cách mạng Hạ Du là người chiến sĩ tiên phong dám xả thân vì lý tưởng cách mạng đồng thời trung thành với lý tưởng đến chết dù bị hiểu lầm, bị tra tấn, bị hành hình.

- Lỗ Tấn muốn nói lên:

• Đối với Hạ Du là thái độ ca ngợi, trân trọng.
• Sự lạc hậu của nhân dân Trung Quốc đương thời.
• Lòng yêu nước nhưng vẫn xa rời với quần chúng của những người chiến sĩ cách mạng.

Câu 3: Không gian nghệ thuật của truyện là tù hãm, ẩm mốc, bế tắc, nhưng thời gian thì có tiến triển. Từ mùa thu "trảm quyết" đến mùa xuân "thanh minh" đã thể hiện mạch suy tư lạc quan của tác giả. Tìm hiểu ý nghĩa của chi tiết vòng hoa. (SGK Ngữ văn 12 tập 2- trang 111)

Lời giải chi tiết:

- Không gian và thời gian nghệ thuật trong truyện: Xảy ra trong hai buổi sớm vào hai mùa.

• Buổi sáng đầu tiên có ba cảnh đó là:  cảnh sáng tinh mơ đi mua bánh bao tẩm máu người, cảnh pháp trường và cảnh cho con ăn bánh, cảnh quán trà. Chúng gần như liên tục và diễn ra trong mùa thu lạnh lẽo với bối cảnh là quán trà, đường phố chính là nơi tụ tập của nhiều loại người, do đó hình dung được dư luận và ý thức xã hội. 
• Buổi sáng cuối cùng là vào lễ thanh minh. Mùa thu lá rụng và mùa xuân đâm chồi nảy lộc, gieo mầm.

- Ý nghĩa của chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du:

• Đây có thể xem là cực đối lập của "chiếc bánh bao tẩm máu". 
• Chủ đề tư tưởng được thể hiện một cách trọn vẹn hơn, không khí của truyện vốn dĩ u buồn và tắm tối.
• Thể hiện sự đổi mới trong tư tưởng của người dân Trung Quốc khiến câu chuyện bớt bi quan hơn.

V. LUYỆN TẬP

Câu 1: Ý nghĩa của những chi tiết: nghĩa địa người chết chém bên trái, nghĩa địa người chết bệnh, chết nghèo bên phải, chia cắt bởi một con đường mòn? (SGK Ngữ văn 12 tập 2- trang 111)

Lời giải chi tiết:

- Quan điểm lạc hậu của người dân đương thời, tác giả bàn tới chính là căn bệnh quốc dân của người Trung Quốc.

- Con đường đã thể hiện sự lạc hậu trong nhận thức cùng sự phân chia giai cấp của xã hội.

- Con đường cũng chính là ranh giới để thể hiện thái độ cùng tình cảm của xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ.

Câu 2: Câu nói của bà mẹ trước vòng hoa trên nấm mộ Hạ Du: "Thế này là thế nào?” có ý nghĩa gì? (SGK Ngữ văn 12 tập 2- trang 111)

Lời giải chi tiết:

Câu nói của bà mẹ trước vòng hoa trên nấm mộ Hạ Du có ý nghĩa:

• Thể hiện sự ngạc nhiên và sự bàng hoàng xen với sự xót xa trước cái chết của con.
• Ẩn chứa niềm vui vì có người hiểu con mình đó là chút hy vọng le lói xã hội Trung Hoa sẽ thay đổi.
• Điều này chứng tỏ đã có biểu hiện của sự giác ngộ trong số những người dân địa phương.
• Niềm hy vọng đối với sự hi sinh bất tử của con người Cách mạng.