I. CHUẨN BỊ

Yêu cầu: Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 103)

- Khi đọc văn bản giới thiệu quy tắc luật lệ của một hoạt động hay trò chơi, các em cần chú ý:

  • Văn bản thông tin này giới thiệu về hoạt động hay trò chơi gì?
  • Hoạt động hay trò chơi đó có những quy tắc, luật lệ nào cần lưu ý?
  • Cách trình bày của văn bản (nhan đề, sa pô, các tiểu mục, sự kết hợp kênh chữ và kênh hình,…) có tác dụng gì?
  • Các thông tin trong văn bản có ý nghĩa như thế nào với xã hội nói chung và với cá nhân em nói riêng?

- Đọc trước văn bản Ca Huế; tìm hiểu thêm (qua sách báo, internet, thực tế, …) về hoạt động biểu diễn ca Huế trên sông Hương

Lời giải chi tiết:

- Khi đọc văn bản giới thiệu quy tắc luật lệ của một hoạt động hay trò chơi cần chú ý:

  • Văn bản giới thiệu về hoạt động của Ca Huế.
  • Hoạt động Ca huế có những quy tắc và luật lệ sau: môi trường diễn xướng thường là không gian hẹp, hạn chế số lượng người tham dự. Không trình diễn trước đám đông hoặc dưới ánh Mặt Trời. Số lượng người tham gia khoảng 8-10 người (trong đó có từ 5-6 nhạc công). Biên chế của dàn nhạc là sử dụng đạt chuẩn 4-5 loại nhạc cụ trong dàn ngũ tuyệt cổ điển hoặc đàn tứ tuyệt (nguyệt, nhị, tì, đàn tranh) hoặc đầy đủ hơn đó là dàn lục ngự (tam, tì, nhị, nguyệt, tranh, bầu). Phong thức biểu diễn gồm 2 kiểu đó là biểu diễn truyền thống và biểu diễn cho du khách. 
  • Cách trình bày của văn bản bao gồm hình ảnh minh họa cụ thể, rõ ràng giúp người đọc dễ hình dung. 
  • Các thông tin trong văn bản đã cung cấp cho em thêm những hiểu biết về thể loại Ca Huế. 

II. ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý nguồn gốc của ca Huế. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 103)

Lời giải chi tiết:

Nguồn gốc của Ca Huế là từ hát cửa quyền trong cung vua, phủ chúa, với hình thức diễn xướng mang tính bác học, nó được dành cho giới thượng lưu say mê nghệ thuật.

Câu 2: Ở phần 2 những thông tin nào thể hiện quy tắc và luật lệ của ca Huế. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 104)

Lời giải chi tiết:

Ở phần 2 những thông tin thể hiện quy định và luật lệ của ca Huế gồm: môi trường diễn xướng thường là không gian hẹp, hạn chế số lượng người tham dự. Không trình diễn trước đám đông hoặc dưới ánh Mặt Trời. Số lượng người tham gia khoảng 8-10 người (trong đó có từ 5-6 nhạc công). Biên chế của dàn nhạc là sử dụng đạt chuẩn 4-5 loại nhạc cụ trong dàn ngũ tuyệt cổ điển hoặc đàn tứ tuyệt (nguyệt, nhị, tì, đàn tranh) hoặc đầy đủ hơn đó là dàn lục ngự (tam, tì, nhị, nguyệt, tranh, bầu). Phong thức biểu diễn gồm 2 kiểu đó là biểu diễn truyền thống và biểu diễn cho du khách. 

Câu 3: Hai phong cách trình diễn ca Huế có gì khác nhau? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 104)

Lời giải chi tiết:

Câu 4: Thông tin chính của phần 3 là gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

Thông tin chính của phần 3 là giá trị nghệ thuật cùng những thành tựu nổi bật của ca Huế đối với nền âm nhạc dân tộc.

III. CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Văn bản ca Huế giới thiệu về hoạt động nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

Văn bản giới thiệu về nguồn gốc, các quy định và luật lệ, giá trị cùng những thành tựu của thể loại Ca Huế.

Câu 2: Văn bản ca Huế gồm 3 phần. Có ý kiến cho rằng: Phần 1 nêu giá trị, phần 2 nói về nguồn gốc, phần 3 nêu môi trường diễn xướng của ca Huế. Ý kiến này chưa đúng, em hãy xác định lại nội dung từng phần cho phù hợp. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

Bố cục 3 phần như sau:

  • Phần 1: Từ đầu đến “tầng lớp công chúng”: giới thiệu nguồn gốc của ca Huế.
  • Phần 2: Tiếp đến “nhạc đệm hoàn hảo”: những quy định và luật lệ của ca Huế. 
  • Phần 3: Còn lại: Giá trị về nghệ thuật cùng những thành tựu của ca Huế.

Câu 3: Văn bản giới thiệu các đặc điểm của ca Huế, nhưng cũng chính là nêu lên các quy tắc, luật lệ trong hoạt động ca Huế. Hãy làm sáng tỏ điều đó bằng cách nêu quy định cụ thể của các quy tắc, luật lệ ở phần 2 theo mẫu sau: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

Câu 4: Câu văn nào trong văn bản đã khái quát được giá trị của hoạt động ca Huế? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

Câu văn trong văn bản khái quát được giá trị của hoạt động ca Huế là: Là loại âm nhạc kết hợp giữa dân gian, chuyên nghiệp và bác học của ca nhạc thính phòng, một thể loại âm nhạc đỉnh cao trong toàn bộ các di sản âm nhạc truyền thống Việt Nam”.

Câu 5: Dựa vào các thông tin từ văn bản trên, hãy viết một đoạn văn khoảng 6-8 dòng, tóm tắt những hiểu biết của em về ca Huế. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

Ca Huế là một loại hình âm nhạc truyền thống của xứ Huế, nó thường được biểu diễn trong một không gian hẹp vào buổi tối vì ca Huế mang tính chất tâm sự, tâm tình. Một dàn ca Huế thường có khoảng 8-10 người tham gia. Phong cách biểu diễn của ca Huế thường sẽ có 2 kiểu đó là biểu diễn truyền thống và biểu diễn cho du khách. Biểu diễn truyền thống là người biểu diễn và người thường thức sẽ có quen biết, hình thức này sẽ vừa thưởng thức mà vừa có thể nhận xét, đánh giá và góp ý. Còn hình thức biểu diễn cho du khách sẽ có giới thiệu chương trình, quá trình hình thành và phát triển giá trị của ca Huế với các tiết mục biểu diễn minh họa của các nghệ nhân. Là một người Việt Nam em rất yêu thích thể loại âm nhạc đặc biệt này, em mong rằng ca Huế sẽ mãi được bảo tồn và ngày càng phát huy.

Câu 6: Hãy nêu một hoạt động ca nhạc truyền thống của quê hương em hoặc các vùng miền khác có hình thức tương tự như hoạt động ca Huế. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 105)

Lời giải chi tiết:

- Một hoạt động ca nhạc truyền thống giống với Ca Huế mà em được biết đó là “Ca trù Tuyên Quang". 

→ Không gian trình diễn của ca trù có phạm vi tương đối nhỏ. Đào hát sẽ ngồi trên chiếu ở chính giữa, kép và quan viên sẽ ngồi chếch sang hai bên. Khi bài hát được sáng tác và trình diễn ngay tại chỗ thì sẽ được gọi là “tức tịch,” nghĩa là “ngay ở chiếu.”