Câu 1: Những trải nghiệm trong cuộc sống có vai trò như thế nào đối với sự trưởng thành của mỗi người? (Dùng lí lẽ và bằng chứng trong các văn bản đọc để tìm câu trả lời.) (trang 73, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Lời giải chi tiết:
Những trải nghiệm có vai trò rất quan trọng trong sự trưởng thành của con người vì nó như một tấm bản đồ dẫn đường cho con người vượt qua tất cả những điều mới mẻ của cuộc sống.
Câu 2: Chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau về cách nêu ý kiến, cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng giữa hai văn bản Bản đồ dẫn đường và Hãy cầm lấy và đọc. (trang 73, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Lời giải chi tiết:
Câu 3: Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 dòng) về chủ đề Sách - người bạn đường. (trang 73, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Lời giải chi tiết:
Mỗi con người muốn có được thành công đều phải trải qua quá trình rèn luyện, tu dưỡng. Một trong những yếu tố quan trọng để quyết định sự trưởng thành của con người chính là việc đọc sách vì sách là nơi lưu trữ những kiến thức từ lâu đời đến nay ở nhiều lĩnh vực khác nhau giúp con người mở mang kiến thức và hoàn thiện hơn bản thân. Đọc sách không chỉ giúp con người tiếp thu thêm tri thức mà nó còn giúp con người có những suy nghĩ đúng đắn hơn, trưởng thành hơn và mở rộng tầm hiểu biết. Sách chính là người bạn dẫn dắt con người đến với những tri thức và những tình cảm trong cuộc đời. Không chỉ vậy nó còn giúp con người nuôi dưỡng tâm hồn, tìm ra lí tưởng sống đúng đắn và hình thành nên những đức tính đẹp đẽ. Mỗi người đều có quỹ thời gian một ngày như nhau vì vậy việc ta sống và làm việc thế nào sẽ do chính ta lựa chọn. Hãy sống và học tập thật chăm chỉ để trở thành người có ích cho xã hội.
Câu 4: Chọn trong văn bản Bản đồ dẫn đường một câu làm đề tài cho bài nói. Lập dàn ý bài nói và tập luyện cách trình bày. (trang 73, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Lời giải chi tiết:
- Em chọn câu: “Không nhất thiết phải là tấm bản đồ cháu được trao sẵn, hay tấm bản đồ giống hệt bố mẹ mình, mà là tấm bản đồ cháu tự vẽ nên bằng chính kinh nghiệm của mình”.
Dàn ý:
Mở bài: Giới thiệu về vấn đề cần nghị luận.
Thân bài:
- Đánh giá và bàn luận: Trải nghiệm và sự tìm tòi, trưởng thành có vai trò rất quan trọng đối với cuộc sống mỗi người.
- “Tấm bản đồ” mang lại sự hiểu biết cùng kinh nghiệm thực tế giúp ta mau chóng trưởng thành về cách nghĩ cũng như cách sống giúp mỗi người khám phá chính mình và có những lựa chọn đúng đắn, sáng suốt cho tương lai đồng thời biết cách vượt qua những trở ngại khó khăn, tôi luyện nên bản lĩnh và ý chí để thành công.
- Nêu dẫn chứng.
- Phản đề và mở rộng vấn đề: Có rất nhiều bạn trẻ đang thụ động và ỷ lại, lười nhác đi tìm chân lý của cuộc đời mình.
- Bài học về nhận thức và hành động: Cần nhận thức được vai trò quan trọng cùng sự cần thiết của việc tự mình tìm tòi, trải nghiệm để giúp bản thân trưởng thành và vững vàng hơn.
- Kết bài: Tổng kết lại vấn đề và liên hệ bản thân.
Câu 5: Tìm đọc thêm hai văn bản nghị luận bàn về vấn đề đời sống. Ghi chép ngắn gọn thu hoạch của em đối với từng văn bản (về vấn đề được bàn luận, về cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng). (trang 73, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Lời giải chi tiết:
- Đoạn 1: “Nếu bạn muốn thay đổi thế giới, hãy bắt đầu bằng việc dọn giường. Nếu bạn hoàn thành công việc mỗi sáng, bạn sẽ hoàn thành nhiệm vụ đầu tiên của một ngày nó sẽ cho bạn một chút tự hào và điều đó khuyến khích bạn thực hiện một nhiệm vụ khác và một nhiệm vụ khác và khác nữa. Vào cuối ngày nhiệm vụ khác ấy sẽ chuyển thành nhiều nhiệm vụ khác được hoàn thành. Việc dọn giường công có một sự thật rằng những thứ nhỏ bé trên cuộc đời này đều quan trọng. Nếu bạn không thể làm việc nhỏ đúng đắn bạn sẽ không bao giờ có thể làm những việc lớn đúng đắn. Và nếu bất chợt bạn có một ngày thống khổ bạn sẽ về nhà với góc ngủ đã được dọn dẹp (do chính bạn dọn dẹp). Một góc ngủ gọn gàng sẽ cho bạn sự khuyến khích rằng ngày mai sẽ tốt đẹp hơn (… … … …)
Để vượt qua đợt huấn luyện SEAL (hải quân Hoa Kỳ), có các chuỗi bơi đường dài cần phải hoàn thành và một phần trong số đó là bơi đêm (…). Qua một vài tuần huấn luyện khó khăn lớp huấn luyện của chúng tôi bắt đầu là là 150 người đã xuống chỉ còn 42 người, 6 biệt đội chèo thuyền, mỗi đội chỉ có 7 người. Lúc đó tôi ở cùng thuyền với những anh chàng cao to, nhưng biệt đội giỏi nhất đã tạo ra bởi những anh chàng nhỏ nhất. Chúng tôi gọi họ là biệt đội “chú lùn”, không có ai cao quá 165cm. Biệt đội “chú lùn” có một người Mỹ gốc Ba Lan, một người Mỹ gốc Hy Lạp, một người Mỹ gốc Italya, và hai cậu cứng cựa nữ đến từ Trung Tây. Họ đã vượt lên trong chèo thuyền, chạy nhanh hơn và bơi giỏi hơn so với những biệt đội khác. Những người to con ở biệt đội khác luôn trêu đùa sự hiền lành từ những đôi tay bé nhỏ ấy. Những “chú lùn” dùng đôi tay nhỏ bé của mình trước mỗi phần bơi nhưng bằng cách nào đó những anh chàng nhỏ bé này, từ mọi ngóc ngách của mọi quốc gia trên thế giới đã luôn dành chiến thắng trong những tình huống, luôn bơi nhanh hơn mọi người và chạm tới bờ trước những người còn lại trong số chúng tôi. Khóa huấn luyện SEAL là một sự cân bằng đáng kinh ngạc. Chẳng có gì quan trọng hơn ý chí thành công của bạn, không phải màu da, nền tảng đạo đức, không phải học vấn cũng chẳng phải địa vị xã hội. Nếu bạn muốn thay đổi thế giới hãy đo lường một người bởi kích thước trái tim của họ không phải bằng kích cỡ bàn tay họ…”
(Trích, Nếu bạn muốn thay đổi thế giới – William H.MeRaVen – Đô đốc hải quân Hoa Kỳ, bài phát biểu trong lễ tốt nghiệp của sinh viên Đại học Texas, Austin, ngày 17/5/2014)
- Đoạn 2: Khoảng cách thế hệ trong nhiều gia đình, giữa học trò tuổi teen và bố mẹ, thậm chí bố mẹ cũng còn rất trẻ, giờ có thêm một tác nhân từ thế giới mạng, hay đúng hơn là sự cám dỗ của việc kết nối. Nhiều ông bố bà mẹ không tài nào ngủ được khi thấy đèn của chiếc modem nhấp nháy liên hồi. Có ông bố cứ 23 giờ là tắt nguồn modem. Lập tức nghe thấy một tiếng “á” kinh dị từ tầng trên, và đôi khi thậm chí cả tiếng làu bàu hồn nhiên không giấu giếm của mấy chàng sinh viên thuê nhà bên cạnh, đêm đêm vẫn “hứng” sóng wifi “chùa”. Nhưng tắt modem rồi vẫn không ngắt được kết nối, khi sóng 3G trên điện thoại vẫn chạy vù vù.
Sống là kết nối. Nhưng sống cũng cần có những khoảng lặng ngắt kết nối. Đọc tin và tương tác với mạng xã hội trên Ipad, nhưng đọc sách thì phải trên một thiết bị cầm tay ngắt kết nối kiểu Kindle Fire. Luyện được cách “ngắt kết nối” trong thời đại số quả là khó khăn, nhưng làm được thì bạn mới có thể sống mà không bị cuốn đi theo những vòng xoáy thông tin hỗn độn.
Con người khao khát sự kết nối. Rồi một ngày, con người sẽ lại khao khát khoảng lặng ngắt kết nối. Đó không phải là vòng luẩn quẩn nếu nhìn vào những thử thách mà con người cần phải trải để trở nên “Người” hơn. Bạn có nhận thấy, thực ra đó đâu phải chỉ là việc luyện tập để học, đọc hay viết lách. Đó còn là cách “tu luyện” để giữ tâm hồn mình trong lặng trong bất kí hoàn cảnh nhiễu nhương xao động nào, ở bất cứ nơi đâu.
(Trích Kết nối và ngắt kết nối, Hà Nhân theo Sống như cây rừng, NXB Văn học)
