I. CHUẨN BỊ ĐỌC
Câu hỏi: Đợi chờ luôn mang lại cho người đợi những cảm xúc đặc biệt. Hãy chia sẻ với các bạn những cảm xúc của em khi đợi chờ một ai đó/ một điều gì đó. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 98)
Lời giải chi tiết:
Khi còn nhỏ có lẽ ai cũng đã từng trải qua cảm giác chờ mẹ đi chợ về, mỗi sáng khi mẹ đi chợ em luôn ngóng chờ mẹ từng phút cảm giác khi ấy bồn chồn, hồi hộp xen chút nghĩ ngợi không biết mẹ có mua món đồ mình thích hay không. Khi đợi quá lâu em sẽ chạy hẳn ra ngõ để ngóng mẹ về.
II. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
Câu 1: Em hình dung thấy điều gì khi đọc đoạn thơ này? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 98)
Lời giải chi tiết:
Khi đọc đoạn thơ em hình dung đây là hình ảnh bạn nhỏ đang ngồi ngóng mẹ về mà nhìn mãi không thấy mẹ đâu. Đến khi trăng đã lên mà mẹ vẫn ở trên đồng, bao quanh chỉ có sự cô đơn và trống trải.
Câu 2: Mẹ đã bế ai vào nhà? Dựa vào đâu em cho là như vậy? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
Em cho là mẹ đã bế bạn nhỏ vào nhà vì câu thơ “Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ” bạn nhỏ chính là người mong ngóng mẹ về từng ngày.
III. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
Câu 1: Xác định cách gieo vần và ngắt nhịp của bài thơ. Em có nhận xét gì về cách gieo vần và ngắt nhịp ấy? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
Bài thơ có cách gieo vần linh hoạt (Mẹ lẫn trên cánh đồng lúa lẫn vào đêm,... Đom đóm bay ngoài ao. Đom đóm đã vào nhà,... lung linh trắng vườn hoa mận trắng) cùng cách ngắt nhịp độc đáo (dòng 2, 8 và dòng 3, 11) → Việc gieo vần và ngắt nhịp như vậy giúp bài thơ thay đổi và góp phần diễn tả nên tâm trạng chờ đợi mẹ của em bé.
Câu 2: Tìm và nêu tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ thể hiện tâm trạng đợi mẹ của em bé. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
- Những từ ngữ và hình ảnh trong bài thơ thể hiện tâm trạng đợi mẹ của em bé là:
- Em bé nhìn vầng trăng, nhưng chưa nhìn thấy mẹ.
- Mẹ lẫn trên cánh đồng.
- Em bé nhìn đóm bay, chờ tiếng bàn chân mẹ.
- Bàn chân mẹ lội bùn ì oạp phía đồng xa.
- Biện pháp tu từ thể hiện tâm trạng đợi mẹ của em bé đó là biện pháp liệt kê (liệt kê hàng loạt những chi tiết và hình ảnh gợi cảm xúc mong chờ mẹ)
- Em bé mong ngóng, đợi chờ mẹ từng giây từng phút, nhìn đâu cũng thấy mẹ, chờ bước chân mẹ về.
Câu 3: Nêu cảm nhận của em về hình ảnh “Mẹ đã bế vào nhà nỗi đợi vẫn nằm mơ". (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh trên là hình ảnh ẩn dụ, “nỗi đợi vẫn nằm mơ" ở đây chính là hình ảnh em bé ngồi đợi mẹ về cùng với sự nhớ nhung thường trực. Mẹ bế em bé vào nhà như một sự trân trọng, yêu thương cùng sự xót xa cho đứa con bé bỏng của mình. Câu thơ đã diễn tả một cách hình tượng, độc đáo và làm rõ tình yêu của em bé cũng như tình yêu của mẹ.
Câu 4: Bài thơ thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả? Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc ấy. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
Bài thơ đã thể hiện tình cảm nhớ nhung, yêu thương, thấp thỏm cũng như sự chờ đợi ngóng trông mẹ về. Những từ ngữ và hình ảnh thể hiện nên tình cảm và cảm xúc ấy là:
- Ngồi nhìn ra đồng lúa.
- Ngọn lửa bếp chưa nhen.
- Căn nhà tranh trống trải.
- Chờ tiếng bàn chân mẹ.
- Chân mẹ lội bùn ì oạp đồng xa.
Câu 5: Theo em, tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì qua bài thơ trên? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
Theo em tác giả muốn gửi gắm thông điệp rằng tình cảm con với mẹ và tình cảm mẹ với con là tình cảm thiêng liêng và trân quý nhất của con người.
Câu 6: Tình cảm của bé và mẹ dành cho nhau gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm giữa những người thân trong gia đình? Hãy viết một đoạn văn ngắn để bày tỏ suy nghĩ của em? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 99)
Lời giải chi tiết:
Tình cảm của bé và mẹ dành cho nhau gợi cho em suy nghĩ rằng tình cảm giữa những người thân trong gia đình là một tình cảm rất đáng quý và đáng trân trọng. Tình cảm ấy chính là sự yêu thương, giúp đỡ, chia sẻ, đùm bọc và chăm sóc lẫn nhau. Khi ta vấp ngã luôn muốn được gia đình đùm bọc, che chở vỗ về đồng thời bản thân cũng cần cố gắng, chăm chỉ, yêu thương, bảo vệ tất cả mọi người trong gia đình. Tình cảm giữa những người thân trong gia đình chính là tình cảm máu mủ ruột già không gì có thể thay thế được vì vậy ta cần phải luôn trân trọng tình cảm ấy.
