[SOẠN BÀI] ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG

I. CHUẨN BỊ

Câu hỏi: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 4)

- Khi đọc truyện ngụ ngôn, các em cần chú ý: 

  • Truyện kể về những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
  • Bối cảnh của truyện có gì độc đáo?
  • Truyện nêu lên được bài học gì? Bài học ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện nay và với bản thân em?

- Đọc trước truyện Ếch ngồi đáy giếng. Hãy nhớ lại một số truyện ngụ ngôn đã học ở Tiểu học và tìm hiểu thêm các nguồn khác nhau (sách, báo, Internet,...), ghi chép lại những thông tin về truyện ngụ ngôn như đặc điểm thể loại, đề tài, nhân vật, một số tác giả truyện ngụ ngôn nổi tiếng,... 

Lời giải chi tiết: 

- Truyện kể về những nhân vật như: ếch, cua, nhái, ốc bé nhỏ và nhân vật chính là con ếch.

- Bối cảnh của truyện đó là tất cả cùng sống trong cái giếng nên ếch nhìn thấy bầu trời chỉ bé bằng chiếc vung. 

- Truyện nêu lên cho chúng ta bài học đó là phê phán những người có vốn hiểu biết hạn hẹp nhưng lúc nào cũng xưng ta đây tài giỏi, hiểu biết nhiều thứ, tự cao, hay huênh hoang và khoác lác. Đồng thời muốn khuyên mọi người phải cố gắng học hỏi mở rộng tầm nhìn, tầm hiểu biết của bản thân và không nên tự cao kiêu ngạo và chủ quan. 

- Truyện ngụ ngôn:

  • Thể loại: thơ - văn xuôi.
  • Đề tài: phê phán những thói hư tật xấu của con người trong xã hội, đả kích giai cấp thống trị hoặc đưa ra những lời khuyên cho con người về cách đối nhân xử thế, về lối sống, sức mạnh của đoàn kết, vai trò của việc gắn liền lý thuyết với thực tiễn. 
  • Nhân vật thường là các loài vật hoặc cây cối.

II. Câu GIỮA BÀI 

Câu 1: Chú ý bối cảnh của câu chuyện. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 4)

Lời giải chi tiết: 

Bối cảnh của truyện đó là tất cả cùng sống trong cái giếng nên ếch nhìn thấy bầu trời chỉ bé bằng chiếc vung.

Câu 2: Kết thúc truyện như thế nào?  (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

Kết truyện con ếch đã bị con trâu giẫm bẹp.

III. Câu CUỐI BÀI 

Câu 1: Nhân vật chính trong truyện có tính cách như thế nào? Hãy nêu ra một số chi tiết trong truyện giúp em hiểu về tính cách của nhân vật ấy. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

- Nhân vật chính trong truyện là người thiếu hiểu biết, tự cao, huênh hoang và rất hay khoác lác.

- Những chi tiết trong truyện giúp em hiểu về tính cách của nhân vật ấy là: 

  • Sống lâu ngày trong giếng nên chỉ biết trời bé bằng vung.
  • Tiếng kêu làm các con vật sợ hãi nên lầm tưởng bản thân như một vị chúa tể.
  • Đi lại nghênh ngang, không để ý xung quanh và bị giẫm bẹp.

Câu 2: Bối cảnh câu chuyện trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng đã giúp nhân vật bộc lộ tính cách và làm nổi bật ý nghĩa của truyện như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

Bối cảnh của truyện đã khắc họa rõ nét sự thiếu hiểu biết và sự nông cạn của con ếch. Vì sống trong môi trường nhỏ hẹp, tù túng, không được giao lưu với thế giới xung quanh nên đã làm cho con ếch hạn chế hiểu biết từ đó trở nên nông cạn, chủ quan, kiêu ngạo và phải trả một cái giá đắt. Đồng thời truyện cũng giúp người đọc dễ dàng nhận ra được bài học.

Câu 3: Nhan đề Ếch ngồi đáy giếng có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của văn bản? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

Nhan đề truyện có tác dụng rất lớn trong việc thể hiện chủ đề, thông qua nhan đề người đọc dễ dàng hình dung ra bối cảnh kể về con ếch ngồi trong đáy giếng và dự đoán được nội dung của cả câu chuyện.

Câu 4: Mỗi truyện ngụ ngôn có thể đem tới nhiều bài học, em hãy nêu lên những bài học có thể rút ra từ câu chuyện này. Theo em, đâu là bài học chính của câu chuyện? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

- Những bài học có thể rút ra từ câu chuyện đó là:

  • Môi trường sống nhỏ hẹp, tù túng và không được giao lưu với bạn bè sẽ làm hạn chế hiểu biết về thế giới xung quanh.
  • Sống lâu ngày trong môi trường sống nhỏ hẹp, tù túng sẽ dần hạn chế sự hiểu biết.
  • Từ những hiểu biết hạn hẹp sẽ trở nên nông cạn, chủ quan và kiêu ngạo từ đó sẽ phải trả cái giá rất đắt.

- Bài học chính của chuyện đó là: những hiểu biết hạn hẹp sẽ trở nên nông cạn, chủ quan và kiêu ngạo từ đó sẽ phải trả cái giá rất đắt.

Câu 5: Trong cuộc sống, có nhiều hiện tượng tương tự truyện ếch ngồi đáy giếng. Em hãy nêu lên một hiện tượng như thế. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

Những hiện tượng giống truyện ếch ngồi đáy giếng trong cuộc sống là: khi học tập có một chút thành tích thì xem thường các bạn khác và không chơi cùng những bạn học kém hơn từ đó dần dần ỷ nại và học kém dần đi, đi thi kết quả không cao.

Câu 6: Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) nêu lên bài học cho bản thân từ câu chuyện trên, trong đoạn văn có sử dụng thành ngữ “ếch ngồi đáy giếng”. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 5)

Lời giải chi tiết: 

Trong kho tàng văn học Việt Nam có rất nhiều thể loại đa dạng và phong phú nhưng thể loại mà em thích nhất là truyện ngụ ngôn đặc biệt là tác phẩm Ếch ngồi đáy giếng. Thông qua nhân vật con ếch trong truyện em đã rút ra được nhiều bài học cho bản thân mình. Khi ta sống trong môi trường nhỏ hẹp, tù túng và không được giao lưu sẽ làm hạn chế sự hiểu biết về thế giới xung quanh và từ đó sẽ dễ trở nên nông cạn, chủ quan, kiêu ngạo. Cứ mãi như vậy sẽ phải trả một cái giá rất đắt. Là một người vẫn đang ngồi trên ghế nhà trường, em sẽ cố gắng khiêm tốn, chăm chỉ học hỏi, hòa đồng với bạn bè để ngày càng hoàn thiện bản thân hơn. Đồng thời đứng trước những vấn đề đơn giản ta cũng không nên chủ quan mà càng phải cẩn thận, không được giống như những kẻ “ếch ngồi đáy giếng” có tí thành tích là ra oai không chịu cố gắng.