I. CHUẨN BỊ ĐỌC
Câu hỏi: Em có suy nghĩ gì về các thử thách với nhân vật em bé trong truyện Em bé thông minh? (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 56)
Lời giải chi tiết:
Các thử thách đã góp phần thể hiện sự thông minh của em bé.
II. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
Câu 1: Câu văn nào thể hiện ý kiến của tác giả về truyện Em bé thông minh? (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 57)
Lời giải chi tiết:
Câu văn thể hiện ý kiến của tác giả về truyện Em bé thông minh đó là: Trong truyện Em bé thông minh, thông qua bốn lần thử thách, nhân vật em bé đã đề cao trí tuệ của nhân dân.
Câu 2: Theo tác giả, tại sao thử thách thứ tư là quan trọng nhất? (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 58)
Lời giải chi tiết:
Vì ở thứ thách thứ 4 tác người kể chuyện đã nâng em bé lên một tầm cao mới, vượt lên cả triều đình của cả hai nước. Nhấn mạnh vị thế áp đảo của trí tuệ dân gian so với trí tuệ cung đình.
III. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
Câu 1: Em hãy xác định ý kiến lớn, ý kiến nhỏ của văn bản dựa vào sơ đồ sau: (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 58)
Lời giải chi tiết:
- Ý kiến lớn (Về nhân vật em bé thông minh): Thể hiện trí tuệ của dân gian.
- Ý kiến nhỏ 1: Thử thách đầu tiên tác giả dân gian đã đề cao sự thông minh trong cách ứng xử, chủ yếu là phản xạ về ngôn ngữ lanh lẹ và sự sắc sảo.
- Ý kiến nhỏ 2: Thử thách hai và ba tác giả muốn khẳng định sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian để bày tỏ về ước mơ về một xã hội mà mọi ràng buộc chặt chẽ của quan niệm phong kiến về các tầng lớp người trong xã hội sẽ được nới lòng và cởi bỏ.
- Ý kiến nhỏ 3: Thử thách thứ tư tác giả muốn nhấn mạnh và nâng tầm trí tuệ dân gian.
Câu 2: Văn bản được viết ra nhằm mục đích gì? Xác định nội dung chính của văn bản. (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 58)
Lời giải chi tiết:
- Văn bản được viết ra nhằm bình luận về sự đề cao trí tuệ nhân dân trong truyện Em bé thông minh.
- Nội dung chính của văn bản: Ca ngợi trí tuệ nhân dân bằng 4 thử thách trong truyện Em bé thông minh. Đồng thời gửi gắm ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng và được hưởng hạnh phúc xứng đáng.
Câu 3: Chỉ ra các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn văn sau: (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 58)
Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời
Lời giải chi tiết:
Các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn văn trên là:
- Ý kiến nhỏ: Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo
- Lí lẽ: Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ
- Bằng chứng: Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời
Câu 4: Nhận xét về cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong đoạn ba. Cách triển khai lí lẽ và bằng chứng ấy có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản? (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 59)
Lời giải chi tiết:
- Cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong đoạn ba là phù hợp, thuyết phục làm nổi bật lên sự thông minh cùng tài trí của em bé. Tác giả đã đưa đồng thời cả thử thách hai và ba vào để bình luận vì đó là thử thách mà nhà vua đưa ra.
⇒ Cách triển khai này có tác dụng xác lập một tư tưởng về sự nới lỏng các quan niệm phong kiến về các tầng lớp trong xã hội góp phần tăng sức thuyết phục cho văn bản.
Câu 5: Em hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian dựa vào bảng sau (làm vào vở). (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 59)
Lời giải chi tiết:
Câu 6: Văn bản trên giúp em biết thêm điều gì về truyện cổ tích Em bé thông minh? (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 59)
Lời giải chi tiết:
Văn bản đã giúp em hiểu thêm rằng truyện cổ tích Em bé thông minh không chỉ ca ngợi trí tuệ người bình dân mà còn thể hiện ước muốn về một cuộc sống xứng đáng với trí tuệ mà họ có cùng ước mơ dẫu chưa thành hiện thực thì cũng vẫn là niềm an ủi và niềm hi vọng cho những bất công cùng những cực nhọc mà người nông dân phải chịu đựng trong cuộc sống hàng ngày.
