I. TRƯỚC KHI ĐỌC
Câu 1: Xác định bài thơ thuộc thể năm chữ trong số những bài thơ sau đây: Truyện cổ nước mình (Lâm Thị Mỹ Dạ), Chuyện cố tích về loài người (Xuân Quỳnh), Mây và sóng (R. Ta-go), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh), Những cánh buồm (Hoàng Trung Thông). (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 43)
Lời giải chi tiết:
- Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh) và Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh).
Câu 2: Xôi là một món ăn quen thuộc của người Việt. Chia sẻ cảm nhận của em về hương vị của món ăn đó. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 43)
Lời giải chi tiết:
Xôi là một món ăn quen thuộc của người Việt Nam, nó được làm bằng gạo nếp nên thường rất dẻo và mềm. Em thích ăn xôi gấc vì nó có màu rất đẹp và thơm.
II. ĐỌC VĂN BẢN
Câu 1: Số lượng tiếng trong mỗi dòng, vần và nhịp thơ. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 43)
Lời giải chi tiết:
Mỗi dòng thơ có 5 tiếng được gieo theo vần chân và có nhịp thơ linh hoạt 2/3, 3/2.
Câu 2: Hình ảnh người mẹ trong kí ức của người con. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 43)
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh mẹ trong kí ức của con đó là người mẹ tảo tần “nhặt lá đun bếp”. Người con nhớ mùi cơm nếp của mẹ và mùi cơm “thơm suốt đường con”.
Câu 3: Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 43)
Lời giải chi tiết:
Tình cảm người con dành cho mẹ và quê hương đất nước đó là nhớ thương, yêu và vô cùng trân trọng “mùi vị quê hương/con quên làm sao được/chia đều nỗi nhớ thương”.
III. SAU KHI ĐỌC
Câu 1: Số tiếng trong một dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp và chia khổ của bài thơ Gặp lá cơm nếp có gì khác với bài thơ Đồng dao mùa xuân? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 44)
Lời giải chi tiết:
Câu 2: Hãy nêu nhận xét về hoàn cảnh đã gợi nhắc người con nhớ về mẹ của mình. Trong kí ức của người con, hình ảnh mẹ hiện lên như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 44)
Lời giải chi tiết:
- Hoàn cảnh gợi nhớ người con về mẹ của mình đó là khi người con thèm bát xôi mùa gặt/ khói bay ngang tầm mắt.
- Trong kí ức của người con, hình ảnh mẹ hiện lên tảo tần “nhặt lá đun bếp”, người con nhớ mùi cơm nếp của mẹ, mùi cơm “thơm suốt đường con”.
⇒ Hoàn cảnh ấy chính là nền tảng để tác giả thể hiện tình cảm cùng cảm xúc của mình.
Câu 3: Trong khổ thơ thứ ba, người con thể hiện những tình cảm, cảm xúc gì? Vì sao những tình cảm, cảm xúc ấy lại cùng trào dâng trong tâm hồn người con khi "gặp lá cơm nếp"? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 44)
Lời giải chi tiết:
- Trong khổ thơ thứ ba người con đã thể hiện nỗi nhớ về mẹ, nhớ quê hương cùng lòng thương mẹ, thương quê hương đất nước.
- Những tình cảm cùng cảm xúc ấy trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp" vì đó là mùi vị quen thuộc, mùi vị của quê hương thường trực trong trái tim. Lá cơm nếp như một chất xúc tác, khi gặp sẽ bình cháy lên nỗi nhớ cùng tình yêu mẹ, yêu quê hương.
Câu 4: Em cảm nhận như thế nào về hình ảnh người con trong bài thơ? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 44)
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh người con hiện lên trong bài thơ là một người con hiếu thảo, yêu mẹ, yêu quê hương đất nước. Nó luôn thường trực trong trái tim người con, chỉ cần gặp chất xúc tác nhỏ là tình yêu cùng nỗi nhớ ấy sẽ bùng lên mạnh mẽ.
Câu 5: Theo em, thể thơ năm chữ có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm xúc của nhà thơ? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 44)
Lời giải chi tiết:
Theo em thể thơ năm chữ có tác dụng trong việc thể hiện cảm xúc của nhà thơ đó là: số tiếng trong mỗi câu thơ gồm năm tiếng phối hợp với vần và nhịp mang đến sự gần gũi, dễ đọc. Người nghe sẽ dễ dàng cảm nhận đồng thời tác giả cũng dễ dàng thể hiện cảm xúc cùng suy tư của bản thân.
IV. VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) nêu cảm nghĩ về tình cảm của con người đối với mẹ trong bài thơ Gặp lá cơm nếp. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 44)
Lời giải chi tiết:
Cha mẹ là người có công sinh thành và dưỡng dục chúng ta chính vì vậy nên dù ở bất cứ nơi đâu thì chúng ta cũng luôn hướng về cha mẹ. Nhà thơ Thanh Thảo đã nói lên nỗi nhớ ấy hộ chúng ta thông qua bài thơ Gặp lá cơm nếp. Khi xa nhà và bỗng dưng gặp lá nếp nên nỗi nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ quê hương cứ thế ùa về. Nhớ mẹ là nhớ đến món xôi của mẹ, mùi xôi chính là mùi vị quê hương quen thuộc luôn thường trực trong con. Tình yêu mẹ cùng tình yêu quê hương đất nước không chỉ được thể hiện qua món xôi, qua mùi vị quê hương mà nó còn được dâng trào bộc trực ra lời nói “ôi mùi vị quê hương/ con làm sao quên được/ mẹ già và đất nước/ chia đều nỗi nhớ thương”. Mẹ được đặt ngang với đất nước và được người con chia đều nỗi nhớ thương qua đó ta có thể thấy được tình cảm sâu nặng của người con dành cho người mẹ già yêu quý của mình.
