I. CHUẨN BỊ
Yêu cầu: Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 76)
- Khi đọc văn bản thông tin, các em cần chú ý:
- Văn bản triển khai thông tin theo cách nào?
- Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì?
- Đối tượng nào được giới thiệu trong văn bản?
- Người viết chia đối tượng thành mấy loại? Trong mỗi loại lớn có những loại nhỏ nào?
- Qua văn bản, em hiểu thêm những gì về đối tượng được giới thiệu?
- Em biết những phương tiện đi lại nào mang tính đặc trưng của người dân ở mỗi vùng miền trên đất nước ta? Trong số đó, em thích phương tiện nào nhất? Vì sao?
Lời giải chi tiết:
- Khi đọc văn bản thông tin cần chú ý:
- Văn bản triển khai thông tin theo cách phân loại đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới thiệu và giải thích.
- Văn bản có bố cục 4 phần: Phần 1 (từ đầu đến chia thành nhiều loại) nói về sự đa dạng của các loại ghe xuồng Nam Bộ. Phần 2 (tiếp đến trong giới thương hồ) giới thiệu các loại xuồng cùng đặc điểm của từng loại. Phần 3 (tiếp đến Bình Đại (Bến Tre) đóng) giới thiệu các loại ghe cùng đặc điểm của từng loại. Phần 4 (đoạn còn lại) giá trị của các loại ghe xuồng đối với kinh tế, văn hóa của người dân Nam Bộ.
- Đối tượng được giới thiệu đó là các loại ghe, xuồng ở Nam Bộ.
- Tác giả chia đối tượng thành 2 loại lớn đó là ghe và xuồng. Mỗi loại lớn đều có những loại nhỏ như: xuồng có xuồng ba lá, xuồng năm lá, xuồng tam bản, xuồng vỏ gòn, xuồng độc mộc, xuồng máy. Ghe thì có các loại như ghe bầu, ghe lồng, ghe chải, ghe cào tôm, ghe ngo, ghe hầu, ghe câu Phú Quốc, ghe cửa Bà Rịa và ghe lưới rừng Phước Hải.
- Thông qua văn bản em hiểu thêm sự đa dạng và phong phú của các loại ghe xuồng Nam Bộ.
- Một số phương tiện đặc trưng của từng vùng miền như: ghe, xuồng, cưỡi ngựa, cưỡi voi. Trong đó em thích nhất là cưỡi voi của Tây Nguyên vì nó mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc truyền thống nơi đây. Cưỡi voi còn đem lại những trải nghiệm rất thú vị và hấp dẫn.
II. CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Phần 1 cho thấy bài viết sẽ triển khai ý tưởng và thông tin theo cách nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 77)
Lời giải chi tiết:
Bài viết được triển khai theo cách phân loại đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới thiệu và giải thích.
Câu 2: Trong phần 2 có mấy đối tượng được nhắc đến? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 77)
Lời giải chi tiết:
Trong phần 2 có một đối tượng lớn được nhắc đến đó là “xuồng" trong đó có các đối tượng nhỏ hơn là: xuồng ba lá, xuồng năm lá, xuồng tam bản, xuồng vỏ gòn, xuồng độc mộc, xuồng máy.
Câu 3: Chú ý các cước chú (i) và (ii) của văn bản. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 77)
Lời giải chi tiết:
(i): Tam bản: Xuất xứ từ tiếng Hoa “xam pản”, người Pháp phiên âm thành “sampan” (cước chú của tác giả văn bản)
(ii): Chài: xuất xứ từ tiếng “Pok chài”của người Triều Châu, Trung Quốc (Pok: nhiều, chài: tải). Ghe chài: loại ghe có sức tải lớn (Cước chú của tác giả văn bản)
Câu 4: Phần 3 giới thiệu về loại phương tiện gì? Chú ý các loại nhỏ trong đó. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 77)
Lời giải chi tiết:
Phần 3 giới thiệu về “ghe" và các loại ghe nhỏ khác như: ghe bầu, ghe lồng, ghe chải, ghe cào tôm, ghe ngo, ghe hầu, ghe câu Phú Quốc, ghe cửa Bà Rịa, ghe lưới rừng Phước Hải.
Câu 5: Ở đoạn này, người viết có triển khai thông tin theo cách phân loại không? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 78)
Lời giải chi tiết:
Ở đoạn này tác giả đã triển khai thông tin theo cách phân loại.
Câu 6: Nội dung chính của phần 4 là gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Nội dung chính của phần 4 đó là giá trị của các loại ghe, xuồng đối với kinh tế và văn hoá của người dân Nam Bộ.
Câu 7: Các tài liệu tham khảo được tác giả xếp theo thứ tự nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Các tài liệu tham khảo được sắp xếp theo thứ tự từ tham khảo nhiều đến tham khảo ít.
III. CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Xác định bố cục của văn bản Ghe xuồng Nam Bộ. Nêu nội dung chính của mỗi phần trong văn bản. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Văn bản có bố cục 4 phần:
- Phần 1 (từ đầu đến chia thành nhiều loại): Nói về sự đa dạng của các loại ghe xuồng Nam Bộ.
- Phần 2 (tiếp đến trong giới thương hồ): Giới thiệu các loại xuồng cùng đặc điểm của từng loại.
- Phần 3 (tiếp đến Bình Đại (Bến Tre) đóng): Giới thiệu các loại ghe cùng đặc điểm của từng loại.
- Phần 4 (đoạn còn lại): Giá trị của các loại ghe xuồng đối với kinh tế, văn hóa của người dân Nam Bộ.
Câu 2: Mục đích của văn bản là gì? Các nội dung trình bày trong văn bản Ghe xuồng Nam Bộ đã làm sáng tỏ mục đích ấy như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Mục đích của văn bản là giới thiệu về các loại ghe, xuồng của Nam Bộ. Các nội dung được trình bày trong văn bản đã làm sáng tỏ mục đích ấy từ khái quát cho đến cụ thể, chi tiết.
Câu 3: Người viết đã chọn cách nào để triển khai ý tưởng và thông tin trong văn bản? Chỉ ra những biểu hiện cụ thể và hiệu quả của cách triển khai ấy. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Tác giả đã chọn cách chia đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới thiệu và giải thích cụ thể như sau:
- Phần 3 của văn bản giới thiệu về ghe và các loại nhỏ như: ghe bầu, ghe lồng, ghe chải, ghe cào tôm, ghe ngo, ghe hầu, ghe câu Phú Quốc, ghe cửa Bà Rịa, ghe lưới rừng Phước Hải.
⇒ Cách triển khai này giúp người đọc có thể dễ dàng hiểu được những nội dung mà văn bản nhắc tới.
Câu 4: Các cước chú (“tam bản”, “chài”) và tài liệu tham khảo trong văn bản có mục đích gì? Em thấy có cần chú thích thêm những từ ngữ, kí hiệu nào khác trong văn bản không? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
- Mục đích: Cước chú giải thích những từ ngữ khó mà người đọc có thể chưa rõ còn tài liệu tham khảo để làm rõ ràng hơn thông tin mà tác giả nêu trong văn bản.
- Theo em không cần chú thích và kí hiệu nào khác trong văn bản.
Câu 5: Qua văn bản, em có nhận xét gì về ghe xuồng, nói riêng và các phương tiện đi lại ở Nam Bộ nói chung? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Thông qua văn bản em thấy ghe, xuồng hay các phương tiện đi lại ở Nam Bộ rất đa dạng, phong phú với nhiều loại cùng các chức năng mục đích khác nhau. Chúng đã góp phần tạo nên văn hoá truyền thống nơi đây.
Câu 6: Tìm hiểu thêm từ nhiều nguồn thông tin khác nhau để nêu một số nét thay đổi về phương tiện vận chuyển, đi lại hiện nay của vùng sông nước Nam Bộ. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 79)
Lời giải chi tiết:
Người dân Nam Bộ gần đây còn sử dụng các loại xe mô- tô, xuồng máy và một số loại phương tiện vận chuyển hiện đại hơn trong sinh hoạt.
