[SOẠN BÀI] GIẢI THÍCH QUY TẮC HOẶC LUẬT LỆ TRONG MỘT TRÒ CHƠI HAY HOẠT ĐỘNG

Đề bài: Em được yêu cầu dựa vào bài viết đã thực hiện về quy tắc an toàn của hoạt động dã ngoại có cắm trại ở địa bàn rừng núi để xây dựng thành bài nói giải thích với các bạn trọng lớp. Từ những gì đã viết, để có được bài nói phù hợp, em cần thực hiện như thế nào? Bài học này sẽ hướng dẫn em thực hiện điều đó. (SGK Ngữ văn 7 tập 1 - trang 117)

Lời giải chi tiết

Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, người nghe, mục đích, không gian và thời gian nói.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Tìm ý:

  • Xác định những định hướng chung: quy tắc và luật lệ gồm có những điểm chính nào? Triển khai phần chính bằng mấy ý hay mấy đoạn? Bài thuyết minh nên sử dụng những phương tiện hỗ trợ nào (ngôn ngữ hoặc phương tiện phi ngôn ngữ)?
  • Ghi lại tất cả các ý tưởng nảy sinh trong quá trình thu thập tài liệu.

- Lập dàn ý:

  • Mở đầu: Nêu tên quy tắc, luật lệ của hoạt động đồng thời nêu lí do của việc thuyết minh về quy tắc và luật lệ đó. 
  • Phần chính: Giới thiệu vắn tắt mục đích, bối cảnh, không gian và thời gian diễn ra hoạt động và sự cần thiết của quy tắc trong khi thực hiện hoạt động ấy. Nêu các điều khoản, nội dung và một vài lưu ý. 
  • Kết thúc: Khẳng định ý nghĩa của việc tuân thủ quy tắc và luật lệ đồng thời đưa ra khuyến nghị đối với người đọc. 

Bước 3: Luyện tập và trình bày

- Khi luyện tập cần chú ý:

  • Lựa chọn từ ngữ sao cho phù hợp với văn nói. 
  • Dùng những câu phù hợp với văn nói để khích lệ người nghe thực hiện trò chơi hay hoạt động được giới thiệu.
  • Chuẩn bị phần mở đầu và phần kết thúc sao cho hấp dẫn.

- Khi trình bày, em nên:

  • Chào người nghe và giới thiệu tên em.
  • Dùng ngôi thứ nhất để giải thích hoạt động và các quy cách thực hiện, cần sử dụng cách xưng hô phù hợp với đối tượng người nghe. 
  • Trình bày rõ ràng, mạch lạc và có điểm nhấn những nội dung liên quan đến quy tắc/ luật lệ của hoạt động.
  • Sử dụng ngữ điệu linh hoạt và đặc biệt là các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ như cử chỉ, điệu bộ để mô tả những hành động, thao tác liên quan đến trò chơi hay hoạt động được giới thiệu. 
  • Trong quá trình nói, tương tác với người nghe bằng cách nhìn vào mắt họ, mời họ nêu câu hỏi hoặc trả lời câu hỏi của họ. 
  • Sử dụng kết hợp các phương tiện trực quan như hình ảnh, phim ngắn, sơ đồ… để minh họa cho một số nội dung của bài nói.
  • Khi kết thúc bài nói, em cần cảm ơn sự chăm chú theo dõi của người nghe.

Bước 4: Trao đổi, đánh giá

  • Lắng nghe ý kiến và câu hỏi của người nghe.
  • Trả lời và giải thích rõ ràng những câu hỏi, ý kiến của người nghe.
  • Tiếp tục trao đổi với người nghe về những điều còn thắc mắc qua những kênh liên lạc cá nhân khác nếu không có thời gian trao đổi trực tiếp.