I. TRƯỚC KHI ĐỌC
Câu 1: Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 93)
Lời giải chi tiết:
- Một số bài thơ em biết: Ngày hội non sông (Nguyễn Quang Toàn), Nhớ miền Đông (Xuân Miễn
- Nhớ miền Đông của Xuân Miễn:
“Chưa chi mà đã nhớ miền Đông
Cứ muốn ôm ghì lấy núi sông
Ôi tiếng chim Hoàng kêu buổi sáng
Nỉ non trong lá vượn ru con
Ta sắp xa rồi, ta sắp xa
Những chiều rừng thẳm gió bao la
Bập bùng ngọn lửa trong lều nhỏ
Vang tiếng bầy voi giữa rú già ..”
Câu 2: Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 93)
Lời giải chi tiết:
Một số điều em biết về vẻ đẹp của Nam Bộ:
- Nam Bộ là vùng đất hạ lưu nằm trong lưu vực hai con sông Đồng Nai và Cửu Long. Nơi đây rất gần biển Đông, là một vùng châu thổ màu mỡ với nhiều cửa sông đổ ra biển vì vậy nên đã tạo nên Nam bộ trù phú.
- Nam Bộ có khí hậu ấm và không gian yên bình.
- Con người ở Nam Bộ hoà đồng và rất hiếu khách.
II. ĐỌC VĂN BẢN
Câu 1: Ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 93)
Lời giải chi tiết:
Ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me:
- Ánh sáng: Đốm hải đăng “tắt”, “lóe đêm đêm”/ Lúa nàng keo “chói rực”.
- Âm thanh: “Leng keng” nhạc ngựa.
- Không gian: Ruộng vây quanh/ Chan màu gió mát/ Mặt trông ra bể.
Câu 2: Những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 94)
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me là: Má núng đồng tiền, nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên, véo von điệu hát.
Câu 3: Những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 94)
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me là: Me non “cong vắt”, lá xanh như dải lụa, bông lúa chín, xao xuyến bờ tre.
III. SAU KHI ĐỌC
Câu 1: Qua nỗi nhớ của nhà thơ - một người con phải sống xa quê - cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
Thông qua nỗi nhớ của nhà thơ - một con người phải sống xa quê thì cảnh sắc Gò Me hiện lên:
- Ánh sáng: Đốm hải đăng “tắt”, “lóe đêm đêm”/ Lúa nàng keo “chói rực”.
- Âm thanh: “Leng keng” nhạc ngựa.
- Không gian: Ruộng vây quanh/ Chan màu gió mát/ Mặt trông ra bể.
- Thiên nhiên: Me non “cong vắt”/ lá xanh như dải lụa/ bông lúa chín/ xao xuyến bờ tre.
Câu 2: Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó gợi cho em cảm nhận gì về con người nơi đây? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc họa thông qua những chi tiết sau: cắt cỏ, chăn bò/ gối đầu lên áo/ nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo/ má núng đồng tiền/ nọc cấy/ tay tròn/ nghiêng nón làm duyên/ véo von điệu hát.
- Thông qua những chi tiết trên em cảm nhận con người nơi đây giản dị, mộc mạc, chân thành và đặc biệt các cô gái thì duyên dáng, nhẹ nhàng và thướt tha.
Câu 3: Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
Việc tác giả hai lần dẫn lại câu hò đã gợi cho em suy nghĩ rằng tác giả đang nhớ quê hương, nhớ những người ở Gò Me. Đối với những cô gái nơi đây tác giả đặc biệt ấn tượng và không thể quên, họ không chỉ duyên dáng mà còn xinh đẹp, hát hay và chân thành.
Câu 4: Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
Trong bài thơ có rất nhiều hình ảnh sinh động và giàu sức gợi nhưng em thích nhất là hình ảnh “Ao làng trăng tắm, mây bơi/Nước trong như nước mắt người tôi yêu” vì đây là hình ảnh thể hiện sự sinh động và gắn bó của thiên nhiên Gò Me. Nơi có ao làng mà trăng mà mây chiếu bóng xuống như đang tắm, đang bơi. Nước ao trong vắt và long lanh như “mắt người tôi yêu”.
Câu 5: Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước được thể hiện trong bài thơ. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
Em cảm nhận được tác giả là một người yêu quê hương, yêu đất nước sâu sắc. Mặc dù sống xa quê nhưng ông vẫn luôn nhớ về Gò Me thân yêu nói có đất trời, thiên nhiên tươi đẹp và những con người giản dị, chân thành, mộc mạc.
Câu 6: Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
Một số tác phẩm cũng có cách đặt nhan đề này là: Sông Đà, Việt Bắc, Sông Hương, Cô Tô.
IV. VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ Ôi, thuở ấu thơ đến Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)
Lời giải chi tiết:
Trong bài thơ Gò Me đoạn thơ để lại ấn tượng sâu sắc nhất đối với em đó là từ Ôi, thuở ấu thơ đến Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ. Đó là ấn tượng sâu sắc về nỗi niềm yêu quê hương và nhớ quê hương da diết của con người Nam Bộ đang sống xa quê. Tác giả nhớ về “thuở ấu thơ”, khi đi “cắt cỏ, chăn bò” với những kỉ niệm đẹp, khi ra đồng “gối đầu lên áo” và “nằm dưới hàng me” khi ấy thiên nhiên quê hương hiện lên thật đẹp biết bao. Đó là nơi có “tre thổi sáo”, có những chú “bướm”, chú chim dễ thương và có cả lá “me non” cong vắt như lưỡi liềm và lá xanh “như dải lụa mềm lửng lơ”. Biện pháp nhân hoá và so sánh trong đoạn thơ đã là cho bài thơ thêm sinh động và hấp dẫn.
