I. CHUẨN BỊ ĐỌC
Câu hỏi: Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp tình cảm của em đối với một con thú cưng hoặc một con vật nào đó (trong sách, phim) mà em yêu quý. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 100)
Lời giải chi tiết:
Nhà em có nuôi một chú chó tên là Nạc. Nạc rất thông minh, biết trông nhà lại rất tình cảm. Mỗi khi đi học về Nạc luôn chờ sẵn em ở cửa, sau khi em làm bài xong thì thường em dành thời gian chơi cùng Nạc. Vào ngày nghỉ em sẽ dắt Nạc đi chơi, Nạc là một chú chó ngoan cũng như một người bạn đáng tin cậy, yêu thương của gia đình em.
II. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
Câu 1: Em hình dung thế nào về hình ảnh “một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi”? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 100)
Lời giải chi tiết:
Em hình dung hình ảnh ấy là một chút mèo rất quấn quýt nhân vật "tôi", cả hai sống gắn bó với nhau.
Câu 2: Theo em, trái tim của nhân vật “tôi” ca hát về điều gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Lời giải chi tiết:
Theo em thì trái tim của nhân vật "tôi" ca hát về những lời ru dành cho chú mèo.
III. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
Câu 1: Liệt kê những từ ngữ, hình ảnh miêu tả “con mèo nằm ngủ trên ngực tôi” trong khổ thơ thứ hai. Em có cảm nhận gì về hình ảnh đó? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Lời giải chi tiết:
- Những từ ngữ miêu tả trong khổ thứ hai là: trong veo, nhọn hoắt, nỗi kinh hoàng, móng vuốt.
- Những hình ảnh trong khổ thứ hai là: con mèo nằm ngủ trên ngực tôi, đôi mắt biếc trong veo, hàm răng nhọn hoắt, móng vuốt khép lại, ngủ như đứa trẻ giữa vòng tay ấp ủ.
⇒ Những hình ảnh ấy dùng để miêu tả về đặc điểm và bộ phận của chú mèo, cho chúng ta thấy vẻ đẹp cùng sức mạnh của chú mèo khi còn thức giấc khiến bầy chuột nhắt phải kinh hoàng, khiếp sợ.
Câu 2: Nhân vật “tôi” đã có những cảm nhận thế nào khi để cho một chú mèo ngủ yên trên ngực mình? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Lời giải chi tiết:
- Những câu thơ bộc lộ cảm nhận trực tiếp của nhân vật tôi là:
- Tôi nằm nghe nhịp nhàng thánh thót, Trái tim tôi hào nhịp trái tim mèo
- Trái tim tôi một phút bỗng mềm đi, Một nỗi gì lâng lâng như hạnh phúc
- Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát, Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo
⇒ Nhân vật tôi cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ và tràn ngập tình yêu thương. Nhân vật tôi muốn đùm bọc và che chở chó chú mèo bé nhỏ.
Câu 3: Xác định các biện pháp tu từ, cách ngắt nhịp và tác dụng của chúng trong khổ thơ sau. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Ngủ đi, ngủ đi đôi tai vểnh ngây thơ
Ngủ đi, ngủ đi cái đuôi dài bướng bỉnh
Ngủ đi, ngủ đi con hổ con kiêu hãnh
Hàng ria mép ngang tàng, đôi mắt biếc trong veo...
Lời giải chi tiết:
- Những biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên là:
- Điệp ngữ “ngủ đi" lặp lại 6 lần: tạo nên nhịp điệu, nhấn mạnh lời âu yếm và sự yêu thương của tác giả dành cho con mèo.
- Hoán dụ là: “Đôi tai vểnh ngây thơ”, “Cái đuôi dài bướng bỉnh”, “con hổ con kiêu hãnh”, “Hàng ria mép ngang tàng”, “đôi mắt biếc trong veo”.
- Cách ngắt nhịp của khổ thơ: dòng 1, 2, 3 ngắt nhịp: 2/2/3/2 còn dòng 4 ngắt nhịp: 3/2/3/2 hoặc 5/5.
⇒ Tác dụng: Diễn tả sinh động vẻ đẹp hình thể và sự sâu sắc cho người đọc đồng thời khiến cảm xúc của nhân vật tôi trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng.
Câu 4: Xác định những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim” và nhận xét về cách tác giả sử dụng các từ ngữ ấy trong bài thơ. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Lời giải chi tiết:
Những dòng thơ có sử dụng các từ ngữ “trên ngực tôi”, “trái tim” trong bài là:
- Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi
- Dưới con mèo trái tim tôi đang đập
- Trái tim tôi hòa nhịp trái tim mèo
- Trên ngực tôi một con mèo nằm ngủ
- Trái tim tôi trong một phủ bỗng mềm đi
- Tôi nằm nghe trái tim mình ca hát
- Trên ngực tôi nằm ngủ một con mèo
⇒ Nhận xét: Việc tác giả sử dụng từ “trên ngực tôi” và “trái tim” linh hoạt, dày đặc, điệp đi điệp lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh hình ảnh con mèo nằm ngủ trên ngực tôi và trái tim nhân vật đang thổn thức và bồi hồi.
Câu 5: Qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì? Thông điệp ấy gợi cho em suy nghĩ gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Lời giải chi tiết:
- Thông quan văn bản tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp rằng: Hãy yêu thương các loài động vật bằng cả trái tim mình. Hạnh phúc sẽ đến từ việc được yêu thương, che chở, đùm bọc người khác, kể cả loài vật bé nhỏ, hãy lắng nghe trái tim mình, để trái tim rung động trước những tình cảm nhân ái ấy.
- Thông điệp ấy gợi cho em suy nghĩ về tình cảm cao đẹp với muôn loài, dạy cho em cách sống đầy tình thương với động vật. Tình yêu thương sẽ mang lại cho con người những cảm xúc đẹp, con người trở nên “người” hơn khi biết chở che, đùm bọc cho loài vật.
Câu 6: Hãy thể hiện tình cảm của em đối với thiên nhiên, loài vật theo cách mà em thấy phù hợp nhất: Vẽ tranh, làm thơ, viết nhật ký, sưu tầm những bức ảnh, bản nhạc, ...liên quan. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 101)
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự sưu tầm.
