I. CHUẨN BỊ
Yêu cầu: Đọc trước văn bản Những cánh buồm và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 21)
Lời giải chi tiết:
Hoàng Trung Thông (1925 –1993), quê ở Nghệ An. Ông không chỉ sáng tác thi ca, nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, viết thư pháp mà còn đảm nhận các chức trách quan trọng như cán bộ văn nghệ của khu ủy Liên khu IV, tỉnh ủy viên tỉnh ủy Nghệ An, Tổng biên tập báo Văn nghệ, báo Tác phẩm mới; Giám đốc nhà xuất bản văn học. Thơ của Hoàng Trung Thông giản dị, cô đọng và chứa cảm xúc trong sáng. Những tác phẩm tiêu biểu của ông gồm: Chặng đường mới của văn học chúng ta (1961), Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống (1979), Quê hương chiến đấu (1955), Những cánh buồm (1964), 17 bài thơ, Đầu sóng (1968), Trong gió lửa (1971).
II. CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Lưu ý các từ ngữ chỉ không gian, thời gian ở hai khổ thơ đầu. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 22)
Lời giải chi tiết:
Không gian và thời gian trong hai khổ thơ đầu:
- Cát và biển xanh.
- Bình minh sau trận mưa đêm
Câu 2: Xác định các từ láy có trong bài thơ và tìm nghĩa của chúng? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 22)
Lời giải chi tiết:
Câu 3: Người cha có những cử chỉ, tâm sự như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 22)
Lời giải chi tiết:
Những cử chỉ và tâm sự của người cha:
- Cử chỉ: mỉm cười ân cần giải thích cho con về những thắc mắc.
- Tâm sự: lời nói chân thật chứa chan tình yêu thương và sự dịu dàng.
Câu 4: Dấu chấm lửng trong khổ thơ này có tác dụng gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 22)
Lời giải chi tiết:
Dấu chấm lửng thể hiện lời nói bỏ dở,ngập ngừng hay ngắt quãng đồng thời làm giãn nhịp điệu của câu thơ để chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung mới.
Câu 5: Em hiểu ý dòng thơ cuối bài là gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
Em hiểu ý của dòng thơ cuối đó là ước mơ của con cũng giống với ước mơ của cha. Khi con nói ra ước mơ của mình người cha như nhìn thấy được bản thân mình của ngày đó.
III. CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Chỉ ra đặc điểm hình thức của bài thơ Những cánh buồm thể hiện qua các yếu tố: số tiếng ở các dòng thơ, số dòng ở mỗi khổ thơ, các hiệp vần,... (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
- Đặc điểm hình thức của bài thơ là:
- Mỗi dòng thơ thường có 5 - 7 chữ.
- Số dòng ở mỗi khổ khác nhau và linh hoạt.
- Được viết theo thể thơ tự do và được chia thành nhiều khổ thơ nhỏ khác nhau
- Vần thơ tự do.
Câu 2: Người cha và người con trò chuyện về điều gì? Dựa vào những hình ảnh có trong bài thơ, hãy tưởng tượng và miêu tả lại bằng lời của em về cảnh hai cha con đi dạo và trò chuyện trên bãi biển? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
- Cha và con trò chuyện về thế giới bao la, về ước mơ được khám phá thế giới của con cùng lời giải đáp của cha.
- Một ngày mặt trời rực rỡ, biển xanh cát mịn, hai cha con cùng nhau đi dạo trên biển. Mặt biển mênh mông bỗng con hỏi cha tại sao không thấy nhà, không thấy cây và không thấy người. Cha nhẹ nhàng giải thích cho con. Mặt trời lên cao, ánh nắng chan hoà hai cha con cùng nhau ngắm nhìn cảnh biển cùng những cánh buồm xa. Con hỏi cha mượn buồm trắng để con đi, cha như thấy mình ngày ấy trong ước mơ của con, ước mơ khám phá thiên nhiên vô tận.
Câu 3: Trong bài thơ, hình ảnh “cánh buồm” được nhắc đến mấy lần? Hình ảnh đó tượng trưng cho điều gì? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh “cánh buồm” được nhắc đến 2 lần trong bài thơ tượng trưng cho khát khao cùng ước mơ được khám phá thế giới đi đến chân trời mới.
Câu 4: Qua những câu hỏi, lời nói của mình, người con đã bộc lộ ước mơ gì? Em có nhận xét gì về ước mơ đó? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
- Con bộc lộ ước mơ được khám phá thế giới và đi đến chân trời mới ⇒ Đây là một ước mơ đẹp, thể hiện tinh thần ham học hỏi, muốn khám phá thế giới bằng khả năng của bản thân.
Câu 5: Ước mơ của người con gợi cho người cha nhớ đến điều gì? Em hãy đóng vai người cha, diễn tả lại những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật này trước lời đề nghị của người con. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
- Ước mơ của con gợi cho cha nhớ đến ước mơ của chính mình ngày ấy, ước mơ được khám phá thế giới, đi đến chân trời mới.
- Đóng vai người cha diễn tả: Khi con muốn mượn buồm trắng để con đi lòng tôi nghẹn ngào, mênh mang. Mọi thứ xung quanh nhoè đi và thay vào đó là hình ảnh tôi đứng trên chiếc buồm trắng lênh đênh ngoài biển khơi.
Câu 6: Em thích nhất khổ thơ hay hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 23)
Lời giải chi tiết:
Em thích nhất là khổ thơ đầu vì nó có hình ảnh giàu sức gợi, vừa đối lập nhưng lại vừa thể hiện được sự khác biệt trong thế hệ.
