Câu 1: Đọc trích đoạn bài thơ, em hình dung như thế nào về bối cảnh lịch sử (không gian, thời gian, những sự kiện quan trọng,…) đã gợi nguồn cảm hứng thơ ca cho tác giả? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 28)
Lời giải chi tiết:
Bối cảnh lịch sử của bài thơ:
- Không gian: Địa bàn hoạt động của cuộc kháng chiến chống Pháp (rộng lớn, trải dài từ các tỉnh vùng núi phía Bắc đến trung du).
- Thời gian: Tháng 8/1945.
- Sự kiện quan trọng: Kháng chiến chống Pháp giành thắng lợi.
⇒ Bài thơ vừa ca ngợi chiến thắng, vừa gợi suy nghĩ về đoạn đường sắp tới, nó chứa đựng những cảm xúc thời đại và có tính biểu tượng cao.
Câu 2: Nhìn lại chặng đường cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp “ba ngàn ngày không nghỉ”, nhà thơ đã bộc lộ cảm xúc gì? Theo em, đây chỉ là cảm xúc của cá nhân nhà thơ hay còn là cảm xúc chung của cộng đồng? Vì sao? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 28)
Lời giải chi tiết:
- Nhìn lại chặng đường cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp “ba ngàn ngày không nghỉ” tác giả đã bộc lộ niềm xúc động cùng niềm tự hào trước sức mạnh cùng tinh thần quyết chiến, quyết thắng của dân tộc ta. Chính sức mạnh cùng tinh thần ấy đã làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử.
- Theo em đây là cảm xúc chung của cả cộng đồng vì khi ấy cách mạng chính là mục tiêu chung của dân tộc Việt Nam. Cái “tôi" của tác giả cất tiếng nói đại diện cho nhiều cái “tôi" khác và cũng có nghĩa là cái “tôi” đã hòa vào cái “ta” - cảm xúc của các nhân tác giả đã hoà vào cảm xúc chung của cả cộng đồng.
Câu 3: Xác định hình ảnh trung tâm của đoạn trích. Hình ảnh đó có mối liên hệ với những hình ảnh nào khác trong đoạn trích? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 28)
Lời giải chi tiết:
- Tố Hữu đã xây dựng lên hình ảnh “con đường” – một hình ảnh rất giàu ý nghĩa biểu tượng. Hình ảnh này xuất hiện rất nhiều lần trong bài thơ: “Trên đường cái, ung dung ta bước/ Đường ta rộng thênh tháng tám thước/ Đường Bắc Sơn, Đình Cả, Thái Nguyên/ Đường qua Tây Bắc, đường lên Điện Biên/ Đường cách mạng, dài theo kháng chiến/ Đến hôm nay đường xuôi về biển/ Mới tinh khôi màu đất đỏ tươi…”.
- “Con đường” được nói đến ở đây không phải chỉ là con đường nối liền các vùng miền mà nó còn là con đường cách mạng, con đường mà cả dân tộc đang vững bước đi lên.
⇒ Hình ảnh con đường có mối liên hệ rất chặt chẽ với các hình ảnh khác trong đoạn trích, đặc biệt là hình ảnh đôi bàn chân. Điều này không chỉ phù hợp với nhan đề mà nó còn làm nổi bật lên tinh thần sôi nổi cùng khí thế mạnh mẽ, vững vàng của cả dân tộc.
Câu 4: Những địa danh nào được nhắc đến trong đoạn trích? Theo em, việc xuất hiện một loạt địa danh như vậy mang lại hiệu quả gì trong việc thể hiện tình cảm của tác giả? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 28)
Lời giải chi tiết:
- Đoạn trích nhắc đến rất nhiều địa danh như: Bắc Sơn, Đình Cả, Thái Nguyên, Tây Bắc, Điện Biên, sông Lô, Bình Ca, Phú Thọ, Trung Hà, Hưng Hóa, khu Ba, khu Bốn, sông Thao, Nam Bộ, Tiền Giang, Hậu Giang, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Nam - Ngãi, Bình - Phú, Khánh Hòa, Phan Rang, Phan Thiết, Tây Nguyên, Kon Tum, Đắc Lắc, khu Năm, sông Hương, bến Hải, cửa Tùng.
- Theo em việc xuất hiện một loạt địa danh như vậy có tác dụng thể hiện lòng yêu mến, tự hào của tác giả về sự giàu đẹp của mọi miền đất nước, về sức mạnh của nhân dân và cả niềm tin vào một tương lai rực rỡ của dân tộc.
Câu 5: Trong đoạn trích, tác giả sử dụng lặp đi lặp lại cấu trúc: “Ai…”, “Đường…”. Hãy phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật tu từ ấy. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 28)
Lời giải chi tiết:
Biện pháp tu từ ấy đã nhấn mạnh những khó khăn, vất vả của người lính khi hành quân đồng thời nhấn mạnh niềm vui phơi phới cùng tinh thần lạc quan cách mạng, khí thế tiến bước đi của cả dân tộc. Từ “ai" là đại từ phiếm chỉ, nó không chỉ riêng một người cụ thể nào mà nó còn khái quát và đại diện cho tất cả mọi người, cho cả cộng đồng và cho cả dân tộc Việt Nam.
Câu 6: Nhận xét về cách đặt nhan đề của bài thơ. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 28)
Lời giải chi tiết:
Nhan đề “Ta đi tới" mang ý nghĩa vừa ca ngợi chiến thắng mà vừa gợi lên suy nghĩ về đoạn đường xây dựng chủ nghĩa xã hội mà nhân dân ta đang đi tới.
