I. TRƯỚC KHI ĐỌC
Câu 1: Em biết những bài hát hay bức tranh, bức ảnh nào về mùa xuân? Hãy chia sẻ cùng các bạn. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
Một số bài hát về mùa xuân mà em biết: Câu chuyện đầu năm, Mùa xuân đó có em, Xuân về,....
Câu 2: Em thích nhất điều gì ở mùa xuân quê em. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
Đối với em, em thích nhất khung cảnh và thời tiết mùa xuân ở quê em. Thời tiết rất dễ chịu, hoa đào nở rực rỡ tô điểm cho đời một sức sống mới. Cây cối bắt đầu đâm chồi nảy lộc và con đường làng rộn ràng người qua lại đi chúc tết nhau ai nấy đều vui mừng, rạng rỡ.
II. ĐỌC VĂN BẢN
Câu 1: Có phải “ai cũng chuộng mùa xuân” không? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
Đúng vậy vì đây là một điều rất hiển nhiên.
Câu 2: Những loài cây sắp trổ lá, đơm hoa vào mùa xuân. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
Những loài cây sắp trổ lá và đơm hoa vào mùa xuân là: cây đào, cây mai, cây chổi mận.
Câu 3: Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc là: mưa riêu riêu, gió lành lạnh, tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, tiếng trống chèo và câu hát huê tình.
Câu 4: Chú ý những cảm giác của tác giả trong mùa xuân. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 108)
Lời giải chi tiết:
Cảm giác của tác giả trong mùa xuân là: thấy một cái thú giang hồ “êm ái”, lòng mình say sưa, muốn phát điên, ngồi yên không chịu được, tim trẻ hơn, đập mạnh hơn, thấy ai cũng muốn yêu thương, lòng ấm áp lạ lùng và lòng cảm như hoa nở, bướm ra ràng.
Câu 5: Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp thời điểm sau rằm tháng Giêng. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 108)
Lời giải chi tiết:
- Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông, đầu Giêng nhưng trái lại lại nức một mùi hương man mác.
- Mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn.
- Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đi kiếm nhị hoa.
- Trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng.
Câu 6: Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 109)
Lời giải chi tiết:
Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng: Đêm xanh biêng biếc, có mưa dây, thấy rõ cánh sếu bay, trời vẫn rét một cách tình tứ nên thơ, có những đêm không mưa trời sáng lung linh như ngọc chỉ chừng mười giờ tối trăng mọc cao lên đỉnh đầu.
III. SAU KHI ĐỌC
Câu 1: Mạch cảm xúc của tác giả được khơi dậy qua sự hồi tưởng về không gian. Tìm chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội (vào đầu tháng Giêng và sau rằm tháng Giêng) và chi tiết miêu tả không gian gia đình. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
- Chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội vào đầu tháng Giêng là:
- Cây mai, cây đào, cây chổi mận tràn đầy nhựa sống
- Mưa riêu riêu, không khí lành lạnh
- Có tiếng nhạn kêu trong đêm, tiếng trống chèo, câu hát huê tình
- Chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội vào đầu tháng Giêng là:
- Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt như đầu Giêng nhưng nức một mùi hương man mác
- Mưa xuân thay cho mưa phùn
- Độ tám, chín giờ: nền trời sáng hồng hồng
- Cuối tháng Giêng có những đêm trăng đẹp
- Chi tiết miêu tả không gian gia đình là:
- Đoàn tụ, êm đềm
- Trên kính, dưới nhường
- Bàn thờ Phật, Thánh, Tổ tiên khiến lòng ấm lạ
Câu 2: Trong cái rét ngọt đầu xuân, sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
- Con người: Thấy một cái thú giang hồ “êm ái”, lòng mình say sưa, muốn phát điên, ngồi yên không chịu được, tim “trẻ hơn”, “đập mạnh hơn, thấy ai cũng muốn yêu thương, lòng ấm lạ lùng và lòng cảm như hoa nở, bướm ra ràng.
- Thiên nhiên: Con nai thấy nắng ấm thì bò ra nhảy nhót và mầm non cây cối trỗi dậy.
Câu 3: Nêu nhận xét của em về cách tác giả diễn tả cảm giác của lòng mình khi mùa xuân đến. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
Tác giả đã diễn tả lòng mình khi mùa xuân đến rất tinh tế và uyển chuyển đó là cảm giác vui mừng, phấn khởi thấy lòng mình như “say sưa”, “muốn phát điên” và “ngồi yên không chịu được” khi xuân đến.
Câu 4: Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
Tác giả đã triển khai theo mạch chủ đề về cảm hứng mùa xuân:
- Chủ đề được nêu từ câu đầu tiên đó là “Ai cũng chuộng mùa xuân”.
- Tiếp theo tác giả giải thích lí do vì sao ai cũng yêu mùa xuân đồng thời miêu tả cảnh cuối của tháng Giêng.
Câu 5: Trong đoạn trích, khi nói về mùa xuân, tác giả dùng cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu. Cách viết này cho em hiểu điều gì về cuộc sống và tình cảm riêng của người viết? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
Cách viết này của tác giả giúp em hiểu được ông là một người sống vui vẻ, lạc quan yêu đời và rất yêu quê hương cùng mùa xuân trên quê hương tha thiết.
Câu 6: Chọn một câu văn cho thấy lời văn của bài tùy bút như lời trò chuyện tâm tình. Theo em, đặc điểm của lời văn đó tác động như thế nào đến cảm nhận của người đọc. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
Câu văn cho thấy lời văn của bài tuỳ bút như một lời trò chuyện tâm tình đó là: Ấy đấy cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho người ta muốn phát điên lên như thế đấy.
⇒ Theo em đặc điểm đó của lời văn giúp người đọc có thể hình dung rõ hơn về cảm xúc yêu mùa xuân của tác giả.
IV. VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC
Đề bài: Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở quê hương em. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)
Lời giải chi tiết:
Cuối cùng thì mùa xuân tươi đẹp cũng đã tới, đàn chim én rủ nhau bay về lượn khắp bầu trời. Chúng cất cao tiếng hót chào đón xuân về. Thoảng trong bầu không khí trong lành là làn mưa bụi quyện theo hoa xoan tím lớp lớp rơi đầy ngõ. Cũng có những ngày nắng xuân yếu ớt, ửng hồng và nhuộm vào cảnh vật. Hoa đào nở rực rỡ tô điểm cho sức sống mới, cây cối cũng trút bỏ lớp áo xám xịt ngày đông để đâm chồi nảy lộc. Con đường làng cũng rộn ràng người qua lại ai nấy đều vui mừng và rạng rỡ. Mùa xuân đã mang lại cho thiên nhiên cùng đất trời biết bao điều kì diệu và tươi mới.
