I. ĐỊNH HƯỚNG
a. Thảo luận nhóm về một vấn đề còn gây tranh cãi là dùng hình thức nói (thuyết trình) để trao đổi, tranh luận về một vấn đề nào đó còn có ý kiến chưa thống nhất. Mục đích thảo luận là nêu lên những điểm thống nhất và khác biệt của các thành viên trong nhóm để tìm cách giải quyết.
b. Để thực hiện thảo luận nhóm về một vấn đề, các em cần chú ý:
- Lựa chọn được vấn đề gây tranh cãi (chưa thống nhất).
- Xác định các điểm đã thống nhất và các điểm còn khác biệt.
- Chuẩn bị ý kiến của cá nhân về các điểm chưa thống nhất.
- Chú ý đến thái độ, cử chỉ khi phát biểu, thảo luận.
II. THỰC HÀNH
Bài tập: Có người cho rằng sự việc và con người được kể trong văn bản “Bạch tuộc” (Véc-nơ) hoặc “Chất làm gỉ” (Bret-bơ-ry) là không có thực, một số người lại cho rằng có thực. Em sẽ nêu ý kiến như thế nào trong buổi thảo luận nhóm? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 77)
a. Chuẩn bị
- Xem lại nội dung đọc hiểu văn bản Bạch tuộc hoặc chất làm gỉ.
- Dự đoán các điểm có thể gây tranh cãi..
- Tìm hiểu các thông tin về truyện khoa học viễn tưởng
- Chuẩn bị các phương tiện như tranh, ảnh, video,.., và máy chiếu, màn hình (nếu có).
b. Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài nói bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
- Văn bản Bạch tuộc kể lại chuyện gì → Cuộc giáp chiến giữa các nhà thám hiểm trên con tàu No-ti-lớt với những con bạch tuộc khổng lồ và kết quả của cuộc giáp chiến là một người bị bắt đi còn bạch tuộc con thì chết, con thì bị thương phải lặn sâu xuống biển.
- Sự việc và con người được nói tới trong các văn bản ấy có thực không → Có chi tiết là có thật nhưng cũng có chi tiết tưởng tượng.
- Nội dung nào có thực và nội dung nào không có thực → Nội dung có thật là những nguy hiểm trong lòng biển cả và lòng dũng cảm của con người, mơ ước cùng khao khát có những con tàu ngầm hiện đại. Nội dung không có thực là những con bạch tuộc khổng lồ với những đặc điểm kì dị, con tàu lặn dưới đáy biển 2000 - 3000 (m) rồi nổi lên gần mặt biển năm trăm mét.
- Điểm nào cần trao đổi để thống nhất ý kiến → Những người trên tàu No-ti-lớt đó có thật hay không? Theo em những người đó không có thật chỉ là do tác giả tưởng tượng ra nhưng những nguy hiểm nơi biển cả là có thật.
- Lập dàn ý cho bài nói bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần:
c. Nói và nghe
- Nhóm trưởng chủ trì, nêu vấn đề cần thảo luận.
- Các cá nhân dựa vào dàn ý đã lập, nêu ý kiến của mình trước nhóm hoặc lớp.
- Trao đổi, tranh luận các ý kiến còn khác biệt. Chú ý các lỗi cần tránh khi nghe và có thái độ phù hợp trong thảo luận, trao đổi.
- Nhóm trưởng tổng kết việc thảo luận, các điểm thống nhất và điểm còn khác biệt.
Bài nói tham khảo:
Thưa thầy/cô và các bạn! Truyện khoa học viễn tưởng là những tác phẩm mà ở đó các tác giả sẽ tưởng tượng hư cấu dựa trên những thành tựu của khoa học và công nghệ. Văn bản “Bạch tuộc" là một trong những văn bản tiêu biểu cho thể loại này tuy nhiên khi đọc văn bản vẫn còn một số điểm gây tranh cãi là sự việc và con người trong văn bản có thật hay không?
Văn bản “Bạch tuộc" kể lại cuộc giáp chiến giữa các nhà thám hiểm trên con tàu No-ti-lớt với những con bạch tuộc khổng lồ của đại dương với cảnh những cánh tay quấn chặt lấy tên thủy thủ. Sau đó là cảnh thuyền trưởng Nê-mô liên tiếp xông tới chặt đứt vòi bạch tuộc để giải cứu cho đồng đội của mình nhưng lại đã bị chúng tấn công lại bằng loại “mực” đen. Kết quả của cuộc chiến là một người bị bắt đi, bạch tuộc con thì chết con thì bị thương phải lẩn sâu xuống biển.
Trước các sự việc này có người cho rằng những điều ấy không có thật, lại có người cho rằng nó có thực. Theo em chi tiết những con bạch tuộc khổng lồ với những đặc điểm kì dị và chi tiết con tàu lặn dưới biển hai, ba nghìn mét rồi nổi lên gần mặt biển năm trăm mét là những chi tiết không có thật vì trên thực tế con bạch tuộc rất nhỏ còn những con tàu ngầm hiện đại cũng không thể lặn sâu như vậy. Nhưng những chi tiết về sự nguy hiểm trong lòng đại dương và lòng dũng cảm mơ ước cùng khao khát có những con tàu ngầm hiện đại của con người là có thật. Hiện nay ước mơ chế tạo ra những con tàu ngầm hiện đại đã trở thành hiện thực.
Trên đây là toàn bộ bài trình bày của em về những điều có thực và tưởng tượng trong văn bản Bạch tuộc. Trong bài em đã đưa ra giải thích về những điều có thật và không có thật. Rất mong nhận được sự góp ý từ phía thầy/cô và các bạn về vấn đề này. Em xin cảm ơn.
d. Kiểm tra và chỉnh sửa
