I. ĐỊNH HƯỚNG
Ở Bài 3 các em đã được học và luyện tập cách thảo luận nhóm về một vấn đề gây tranh cãi. Bài này tiếp tục rèn luyện kĩ năng thảo luận nhóm. Để thực hiện thảo luận nhóm, các em cần xem lại nội dung mục Định hướng đã nêu ở Bài 3 (trang 77).
II. THỰC HÀNH
Bài tập: Có người cho rằng, phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam”) của Đoàn Giỏi nghĩa là kể lại câu chuyện về nhân vật ấy. Em sẽ nêu ý kiến như thế nào trong buổi thảo luận nhóm. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 96)
a. Chuẩn bị
- Xem lại nội dung đọc hiểu văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng ở Bài 1 và các yêu cầu phân tích nhân vật Võ Tòng đã nêu ở phần Viết.
- Tìm hiểu sự giống nhau và khác nhau giữa kể lại câu chuyện về nhân vật và phân tích đặc điểm nhân vật.
- Xác định các điểm thống nhất và các điểm còn gây tranh cãi
- Chuẩn bị tranh, ảnh, video và máy chiếu, màn hình (nếu có)
b. Tìm ý và lập dàn ý
- Lập dàn ý cho bài nói bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý kiến theo bố cục ba phần:
- Mở đầu: Nêu vấn đề: Việc kể lại câu chuyện về Võ Tòng và phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng có gì giống và khác nhau?
- Nội dung chính:
Nêu tóm tắt yêu cầu của việc kể lại câu chuyện về nhân vật và phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng. Tham khảo bảng sau
Chỉ ra điểm giống và khác nhau của hai yêu cầu trên.
Kết thúc: Khẳng định lại những điểm giống và khác nhau giữa kể chuyện và phân tích nhân vật.
c. Nói và nghe
Xin chào các bạn, hôm nay tại đây tôi xin phép được trình bày ý kiến của mình về nhận định: Có người cho rằng: Phân tích đặc điểm nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam”) của Đoàn Giỏi nghĩa là kể lại câu chuyện về nhân vật ấy. Theo tôi thì ý kiến này chưa chính xác hoàn toàn.
Trước tiên chúng ta cần hiểu thế nào là lại câu chuyện về nhân vật và phân tích đặc điểm nhân vật. Kể lại câu chuyện về nhân vật là dựa vào những sự việc trong văn bản để kể lại diễn biến của câu chuyện ấy mà không cần nhận xét về nhân vật, kể lại thuộc kiểu văn bản tự sự. Còn phân tích đặc điểm nhân vật là giới thiệu và mô tả lại những nét tiêu biểu của nhân vật ấy như lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói, việc làm đồng thời phải nêu nhận xét của người viết về nhân vật đó, phân tích nhân vật thuộc kiểu văn bản nghị luận.
Khi kể lại câu chuyện về nhân vật Võ Tòng chúng ta chỉ cần kể lại diễn biến của câu chuyện ấy từ việc ông Hai đến thăm Võ Tòng và câu chuyện về quá khứ đáng thương của anh cùng cuộc sống cô độc hiện tại của Võ Tòng ở căn lều giữa rừng U Minh. Nhưng khi phân tích về đặc điểm của nhân vật Võ Tòng thì ta cần chỉ ra lai lịch, xuất thân, hoàn cảnh số phận, tính cách và cả phẩm chất của Võ Tòng để từ đó có thể trình bày những nhận xét cùng những đánh giá của mình về nhân vật Võ Tòng.
Như vậy có thể khẳng định rằng ý kiến trên chưa thật sự đầy đủ mặc dù khi kể lại nhân vật hay phân tích nhân vật chúng ta đều phải dựa vào những sự việc cùng những chi tiết cụ thể về nhân vật Võ Tòng ở trong văn bản. Tuy nhiên khi kể lại câu chuyện cần khách quan, không được thêm bớt và không cần nêu nhận xét còn khi phân tích đặc điểm nhân vật cần có ý kiến và lí lẽ nhận xét của người nói.
Trên đây là tất cả những ý kiến và suy nghĩ của tôi về vấn đề đề bài đề ra, rất mong nhận được sự đóng góp của các bạn để bài nói của tôi được hoàn thiện hơn.
d. Kiểm tra và chỉnh sửa
Tham khảo hướng dẫn kiểm tra và chỉnh sửa đã nêu ở Bài 3, phần Nói và nghe mục d (trang 78).
