CÂU HỎI TU TỪ
Câu 1: Chỉ ra các câu hỏi tu từ trong đoạn trích vở kịch Trưởng giả học làm sang. Giải thích vì sao đó là những câu hỏi tu từ. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
- Các câu hỏi tu từ trong đoạn trích là: Đâu có là thế nào? Thế này là thế nào? Lại còn phải bảo cái đó à? Những người quý phái mặc ngược hoa à? Bác cho rằng tôi mặc thế này có vừa sát không? Thế nào?
- Những câu hỏi trên là câu hỏi tu từ vì:
- Nó có đầy đủ hình thức của một câu nghi vấn và luôn được kết thúc bằng dấu chấm hỏi.
- Nó được sử dụng để khẳng định hay nhấn mạnh nội dung hoặc ý nghĩa nào đó.
- Thông tin được truyền đạt dễ hiểu, giúp người đọc, người nghe dễ tiếp thu.
- Thông tin mà nó mang đến luôn mang ý nghĩa tượng trưng cho một vấn đề nào đó.
- Nó được dùng theo cách nói ẩn dụ, nhằm thể hiện sắc thái biểu đạt.
- Nó có thể mang hàm ý phủ định với nội dung được người nói hay người viết nhắc đến trong câu.
Câu 2: Viết lại các câu hỏi tu từ em tìm được ở bài tập 1 thành câu kể (kết thúc bằng dấu chấm) sao cho vẫn giữ được ý nghĩa thông báo của câu. So sánh hiệu quả của câu hỏi tu từ và hiệu quả của câu kể. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 107)
Lời giải chi tiết:
Có thể viết lại như sau:
- Đâu có thế chứ.
- Thế à.
- Bảo nữa à.
- Những người quý phái sẽ đều mặc ngược hoa.
- Tôi mặc sát như này bác xem đi này.
⇒ Khi chuyển như vậy sẽ làm mất hàm ý ẩn của người nói và sắc thái của câu.
Câu 3: Chuyển đổi các câu sau đây sang hình thức câu hỏi tu từ. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 107)
a. – Tôi không làm sao đến sớm hơn được, ấy là tôi đã cho hai chục chú thợ bạn xúm lại chiếc áo của ngài đấy.
b. – Hãy thong thả, chú mình.
(Mô-li-e, Trưởng giả học làm sang)
Lời giải chi tiết:
Có thể chuyển như sau:
- Tôi không thể đến sớm hơn được ấy, hay là tôi cho hai chục chú thợ bạn xúm lại chiếc áo của ngài?
- Chú mình đi thong thả không được à?
Câu 4: Những câu kết thúc bằng dấu chấm hỏi trong đoạn văn dưới đây có phải câu hỏi tu từ không? Vì sao? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 107)
Ơi ơi người em gái xõa tóc bên cửa sổ! Em yêu mùa xuân có phải vì nghe thấy rạo rực nhựa sống trong cành mai, gốc đào, chồi mận ở ngoài vườn? Chàng trai kia yêu mùa xuân, phải chăng là tại lúc đôi mùa giao tiễn nhau, chàng tưởng như nghe thấy đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động trong cuộc đổi thay thường xuyên của cuộc đời? Mà người thiếu phụ nọ ở chân trời góc biển yêu mùa xuân có phải là vì đấy là mùa xanh lên hi vọng được trở về nơi bến đợi sông chờ để ngâm lại khúc bạc đầu với người ra đi chưa biết ngày nào trở lại?
(Vũ Bằng, Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt)
Lời giải chi tiết:
Chúng là câu hỏi tu từ vì chúng được sử dụng để tăng sức biểu cảm, gợi ra nhiều ý nghĩa cho câu văn.
Câu 5: Đặt câu hỏi tu từ cho từng tình huống sau đây. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1 - trang 108)
a. Bày tỏ cảm xúc khi được nhận một món quà từ người thân.
b. Bày tỏ suy nghĩ về một nhân vật trong tác phẩm văn học đã học hoặc đã đọc.
Lời giải chi tiết:
a. Món quà này hiếm quá, bố mẹ mua nó chắc khó lắm phải không?
b. Phải chăng nếu Nở đồng ý cưới Chí thì hắn đã không phải chịu kết cục bi thảm đến thế?
