[SOẠN BÀI] THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 110

I. DẤU CÂU

Câu 1: Đọc hai câu văn sau và thực hiện những yêu cầu bên dưới: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)

a. Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng… 

b. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi – mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến.

(1) Nêu công dụng của dấu gạch ngang trong các câu văn trên.

(2) Theo em, nếu không có các cụm từ được tách ra bởi dấu gạch ngang thì nội dung những câu văn trên sẽ thay đổi như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Câu 1 Dấu gạch ngang trong các câu văn trên có tác dụng: 

  • a. Đánh dấu phần chú thích. 
  • b. Đánh dấu phần chú thích.

Câu 2 Nếu không được tách ra bởi dấu gạch ngang thì nội dung của câu văn sẽ không rõ ràng và khó hiểu hơn. 

II. BIỆN PHÁP TU TỪ

Câu 2: Chỉ ra biện pháp tu từ so sánh trong các câu sau. Cho biết điểm tương đồng giữa các đối tượng được sánh với nhau trong mỗi trường hợp và nêu ý nghĩa của sự tương đồng đó: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 110)

a. Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì thế.

b. Cuối tháng Giêng có những đêm không mưa, trời sáng lung linh như ngọc, chỉ chừng mười giờ tối thì trăng mọc cao lên đỉnh đầu.

Lời giải chi tiết:

a. Biện pháp so sánh là: Yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần. 

- Điểm tương đồng giữa các đối tượng là: Đôi mày tương đồng với trăng → Giúp câu văn trở nên sinh động và gợi cảm hơn. 

b. Biện pháp so sánh là: Trời sáng lung linh như ngọc.

- Điểm tương đồng các đối tượng là: Trời sáng tương đồng với ngọc → Giúp câu văn trở nên sinh động và gợi cảm hơn.

Câu 3: Hãy chỉ ra các biện pháp tu từ được dùng trong các câu văn sau và nêu tác dụng của biện pháp tư từ đó: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 111)

a. Chàng trai kia khi yêu mùa xuân, phải chăng là tại lúc đôi mùa giao tiễn nhau, chàng tưởng như nghe thấy đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động trong cuộc đổi thay thường xuyên của cuộc đời?

b. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa.

Lời giải chi tiết:

a. Biện pháp tu từ được sử dụng là: Nhân hoá (đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động) → Giúp câu văn trở nên sinh động và có hồn hơn.

b. Biện pháp tu từ được sử dụng là: Nhân hoá (con ong siêng năng) → Giúp câu văn trở nên sinh động và có hồn hơn.

Câu 4: Đọc câu văn sau và thực hiện các yêu cầu: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 111)

Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con, ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân.

a. Chỉ ra biện pháp tu từ ở những cụm từ in đậm trong câu văn trên.

b. Biện pháp tu từ đó còn được thể hiện ở những từ ngữ nào khác trong câu?

c. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.

Lời giải chi tiết:

a. Biện pháp tu từ trong những cụm từ in đậm trong câu văn trên là: Điệp ngữ. 

b. Biện pháp điệp ngữ còn được thể hiện ở từ ngữ “thương”.

c. Nhấn mạnh tình cảm dành cho mùa xuân. 

Câu 5: Hãy nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn sau và cho biết cách so sánh trong câu này có gì khác so với cách so sánh trong những câu ở bài tập 2: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 111)

Nhựa sống ở trong người căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành những cánh lá nhỏ li ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh.

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp so sánh có tác dụng tăng tính gợi hình và gợi cảm cho câu văn. 

- Cách so sánh trong câu này khác với những câu so sánh trong bài tập 2 nó nhấn mạnh và nâng cao hơn tính chất của sự vật và sự việc.