I. MỞ RỘNG TRẠNG NGỮ CỦA CÂU BẰNG CỤM TỪ
Câu 1: Xác định trạng ngữ trong các câu sau: (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 17)
a. Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc.
b. Suốt từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.
Lời giải chi tiết:
a. Trạng ngữ là: Khoảng hai giờ sáng.
b. Trạng ngữ là: Suốt từ chiều hôm qua.
Câu 2: So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ: (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 17)
a.
- Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường
- Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
b.
- Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt
- Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt
(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)
c.
- Trên nóc một lô cốt, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc
- Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc
(Trần Hoài Dương, Miền xanh thẳm)
Lời giải chi tiết:
a. Trạng ngữ “Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng” không chỉ cung cấp thông tin về địa điểm như trạng ngữ “trong gian phòng” mà nó còn cho thấy đặc điểm của căn phòng đó là lớn và tràn ngập ánh sáng.
b. Trạng ngữ “Qua một đêm mưa rào” không chỉ cung cấp thông tin về thời gian như trạng ngữ “qua một đêm” mà nó còn cho thấy đặc điểm của đêm là mưa rào.
c. Trạng ngữ “Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ” không chỉ cung cấp thông tin về địa điểm như trạng ngữ “trên nóc một lô cốt” mà nó còn cho thấy đặc điểm cùng vị trí của lô cốt đó là cũ, kế bên một xóm nhỏ.
Câu 3: Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu. (SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 18)
Lời giải chi tiết:
- Sáng, mẹ đưa em đi chợ mới.
→ Sáng ngày hôm qua trời rất đẹp, mẹ đưa em đi chợ mới.
⇒ Tác dụng: Nhấn mạnh, bổ sung và làm rõ thời gian cho cụm chủ vị trong câu đồng thời làm rõ đặc điểm được nhắc đến của sự việc.
II. TỪ LÁY
Câu 4: Tìm từ láy và nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong các câu sau:(SGK Ngữ văn 7, tập 1 - trang 18)
a. Trong tiếng mưa hình như có tiếng nước sông dâng cao, xiên xiết chảy
b. Tấm thân bé bỏng của con chim vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao hơn lần cất cánh đầu tiên ở bãi cát
c. Những đôi cánh mỏng manh run rẩy và đầy tự tin của bầy chim đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông
Lời giải chi tiết:
a. Từ láy trong câu là “xiên xiết” nó có tác dụng nhấn mạnh tốc độ chảy của dòng sông.
b. Từ láy trong câu là “bé bỏng” nó có tác dụng nhấn mạnh sự nhỏ bé, non nớt và yếu ớt của con chim đang vụt bay khỏi dòng nước.
c. Từ láy trong câu là “mỏng manh, run rẩy” nó có tác dụng gợi tả trạng thái đôi cánh bầy chim rất mỏng, nhỏ bé đồng thời diễn tả sự rung động mạnh, liên tiếp và yếu ớt của đôi cánh.
