[SOẠN BÀI] THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 25

Câu 1: Dựa vào ngữ cảnh, xác định nghĩa của các từ ngữ in đậm trong khổ thơ dưới đây: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 25)

Và chúng tôi, một thứ quả trên đời 

Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái 

Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi 

Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?

(Nguyễn Khoa Điềm)

Lời giải chi tiết:  

Nghĩa của từ “quả, quả non xanh” theo ngữ cảnh là chỉ người con của mẹ, người được mẹ sinh thành dưỡng dục.

Câu 2: Tìm biện pháp tu từ được sử dụng trong các dòng thơ dưới đây. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó đối với việc miêu tả sự vật. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 26)

Cha lại dắt con đi trên cát mịn 

Ánh nắng chảy đầy vai,

(Hoàng Trung Thông) 

Lời giải chi tiết:  

Biện pháp tu từ được sử dụng là ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Ánh nắng chúng ta cảm nhận bằng thị giác nhưng nhà thơ lại cho cho ta cảm nhận bằng cảm giác kết hợp thị giác: “chảy đầy vai” → việc sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác giúp câu thơ mượt mà hơn, mang tính gợi hình gợi cảm hơn cho người đọc.

Câu 3: Chỉ ra tác dụng của dấu chấm lửng trong những câu dưới đây.  (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 26)

a. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, ... (Hồ Chí Minh)

b. Cha mượn cho con buồm trắng nhé, Để con đi...

(Hoàng Trung Thông) 

c. Về đây mới thấy, sen xứng đáng để…ngợp. (Văn Công Hùng)

d. Nhưng... xin lỗi... -Từ đầu dây bên kia có giọng kinh ngạc phản đối-Tôi không thể...! (Brét-bơ-ry)

Lời giải chi tiết:

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 5-7) dòng giải thích nghĩa của các từ in đậm trong hai dòng thơ dưới đây và cho biết em dựa vào đâu để xác định nghĩa của mỗi từ đó. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 26):

Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng

Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.

(Viễn Phương)

Lời giải chi tiết:  

Hai dòng thơ trên đều xuất hiện từ "Mặt Trời" nhưng ở mỗi câu nó lại mang một ý nghĩa khác nhau. Dòng thơ thứ nhất “mặt trời" là được dùng ở nghĩa gốc chỉ một thiên thể vì trong câu thơ có nhắc đến các từ "ngày ngày", "đi qua trên lăng". Còn “mặt trời" ở câu thơ thứ hai không còn là từ với nghĩa gốc mà đã trở thành một từ mang nghĩa tạm thời của ngữ cảnh. Sự thật là không có một Mặt Trời thiên thể nào ở trong lăng cả! Mà đó là cách nói ẩn dụ về Bác Hồ. Bác đã soi sáng cho dân tộc Việt Nam và người sẽ mãi mãi bất tử. Cách nói ấy thể hiện rằng Bác Hồ sẽ mãi vĩnh hằng như Mặt Trời vậy.