Câu 1: Xác định thành ngữ trong các câu sau và cho biết đó là thành phần nào trong câu: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 35)
a. Được 10 điểm kiểm tra môn Toán, nó vui như Tết
b. Vì không có nhiều thời gian nên chúng tôi cũng chỉ cưỡi ngựa xem hoa thôi.
c. Khi tối lửa tắt đèn, họ luôn giúp đỡ lẫn nhau.
Nêu tác dụng của việc sử dụng các thành ngữ đó.
Lời giải chi tiết:
Câu 2: Tìm năm thành ngữ có dùng biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 35)
Lời giải chi tiết:
Câu 3: Trong các trường hợp sau, trường hợp nào là thành ngữ, trường hợp nào là tục ngữ? Dựa trên cơ sở nào mà em phân loại như vậy? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 35)
a. Ếch ngồi đáy giếng
b. Uống nước nhớ nguồn
c. Người ta là hoa đất
d. Đẹp như tiên
đ. Cái nết đánh chết cái đẹp
Lời giải chi tiết:
- Trong các trường hợp trên thành ngữ là: Ếch ngồi đáy giếng, đẹp như tiên, người ta là hoa đất.
- Trong các trường hợp trên tục ngữ là: Uống nước nhớ nguồn, Cái nết đánh chết cái đẹp.
Dựa trên cơ sở đặc điểm và hình thức của từng thể loại mà em phân biệt như vậy:
- Tục ngữ thường là một nhận xét hoặc một kinh nghiệm của nhân dân.
- Thành ngữ là một tập hợp từ cố định, nó có tính hình tượng và tính biểu cảm.
- Tục ngữ có cách gieo vần sát và vần cách còn thành ngữ thường không gieo vần.
- Tục ngữ sẽ diễn đạt một ý trọn vẹn còn thành ngữ sẽ là một bộ phận của câu hoặc một thành phần phụ trong các cụm từ.
Câu 4: Đặt câu có sử dụng các thành ngữ: nước đổ đầu vịt, như hai giọt nước, trắng như tuyết. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 35)
Lời giải chi tiết:
- Những bài học trên lớp như nước đổ đầu vịt rồi sao?
- Hai bố con cậu giống nhau như hai giọt nước.
- Bạn Lan có làn da trắng như tuyết.
Câu 5: Câu tục ngữ Đêm tháng Năm, chưa nằm đã sáng. Ngày tháng Mười, chưa cười đã tối sử dụng biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của biện pháp ấy. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 35)
Lời giải chi tiết:
Câu tục ngữ trên sử dụng biện pháp tu từ nói quá → Việc sử dụng biện pháp nói quá có tác dụng phóng đại tính chất của sự vật, hiện tượng để nhấn mạnh, gây ấn tượng và tăng sức biểu cảm.
Câu 6: Cách diễn đạt “về với Thượng đế chí nhân” trong câu sau có gì đặc biệt? Xác định biện pháp tu từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt này. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 35)
Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến mất đi như lò sưởi, ngỗng quay và cây Nô-en ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu nơi này, trước kia khi bà chưa về với Thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao!
Lời giải chi tiết:
- Cách diễn đạt “về với Thượng đế chí nhân” trong câu sau là cách diễn đạt nói về cái chết - việc bà đã mất.
- Biện pháp tu từ được sử dụng là biện pháp nói giảm nói tránh → Nó có tác dụng giúp giảm sự đau thương cũng như một cách nói tôn trọng của em bé dành cho bà.
Câu 7: Tìm các hình ảnh so sánh được sử dụng trong đoạn trích sau và chỉ ra tác dụng của chúng. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - trang 36)
Những bầy chim đen bay kín trời, vươn cổ dài như tàu bay cổ ngỗng lướt qua trên sông, cuốn theo sau những luồng gió vút cứ làm tai tôi rối lên, hoa cả mắt.
Mỗi lúc tôi càng nghe rõ tiếng chim kêu náo động như tiếng xóc rổ tiền đồng. Và giỏ đưa đến một mùi tanh lợm giọng, khiến tôi chỉ chực buồn nôn ọe.
Chim đậu chen nhau trắng xóa trên những đầu cây mắm, cây chà và, cây vẹt rụng trụi gần hết lá. Cồng cộc đứng trong tổ vươn cánh như tượng những người vũ nữ bằng đồng đen đang vươn tay múa. Chim già đãy, đầu hói như những ông thầy tu mặc áo xám, trầm tư rụt cổ nhìn xuống chân. Nhiều con chim rất lạ, to như con ngỗng đậu đến quằn nhánh cây.
Lời giải chi tiết:
Những hình ảnh so sánh được sử dụng trong đoạn trích trên là: vươn cổ dài như tàu bay cổ ngỗng lướt qua trên sông… Cồng cộc đứng trong tổ vươn cánh như tượng những người vũ nữ bằng đồng đen đang vươn tay múa…. . đầu hói như những ông thầy tu mặc áo xám, trầm tư rụt cổ nhìn xuống chân.
⇒ Việc sử dụng những hình ảnh so sánh này có tác dụng gợi hình, giúp việc mô tả sự việc, sự vật được cụ thể, sinh động hơn đồng thời tăng tính gợi cảm giúp biểu hiện tư tưởng và tình cảm sâu sắc.
