[SOẠN BÀI] THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT TRANG 95

I. NGHĨA CỦA TỪ NGỮ

Câu 1: Giải thích nghĩa của từ thở được dùng trong dòng thơ “Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ”. Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa của từ thở trong ngữ cảnh này với từ thở trong câu: “Em bé thở đều đều khi ngủ say” . (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)

Lời giải chi tiết:

- Từ “thở” trong câu “Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ” mang nghĩa chuyển: nghĩa là tỏa ra làn khói nhẹ, những làn khói ấm áp và đậm đà quê hương.

- Từ “thở” trong câu “Em bé thở đều khi ngủ say” mang nghĩa gốc, chỉ hoạt động hô hấp của con người (hít không khí vào lồng ngực rồi đưa trở ra qua mũi, miệng).

Câu 2: Tìm các từ láy trong bài thơ. Chọn một từ để giải thích nghĩa và nêu tác dụng của việc dùng từ láy đó. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)

Lời giải chi tiết:

- Các từ láy trong bài thơ gồm: leng keng, đêm đêm, sớm sớm, chiều chiều, lao xao, véo von, lửng lơ, xao xuyến, ngọt ngào.

→ “Lửng lơ" có nghĩa là trạng thái lưng chừng, nửa vời, không cao cũng không thấp, nó có tác dụng góp phần diễn tả sự mềm mại và duyên dáng của lá xanh bay nhè nhẹ lửng lơ trong gió.

II. DẤU CÂU

Câu 3: Cho biết công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu ngoặc kép trong bài thơ Gò Me. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 95)

Lời giải chi tiết:

Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần giải thích còn dấu ngoặc kép dùng để đưa ra trích dẫn về câu hò quê hương.

Câu 4: Chỉ ra các biện pháp tu từ trong những dòng thơ sau và nêu tác dụng của chúng: (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 96)

a. Ao làng trăng tắm, mây bơi

Nước trong như nước mắt người tôi yêu.

b. Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo.

c. Me non cong vắt lưỡi liềm

Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.

d. Tre thôi khúc khích, mây chìm lắng nghe.

Lời giải chi tiết:

a. Biện pháp tu từ là: nhân hóa (trăng tắm, mây bơi) và so sánh (nước trong như nước mắt người tôi yêu).

⇒ Biện pháp nhân hoá khiến trăng và mây trở nên có hồn như con người còn biện pháp so sánh giúp câu thơ sinh động và gợi cảm hơn.

b. Biện pháp tu từ là: nhân hóa (tre thổi sáo).

⇒ Biện pháp nhân hóa khiến tre trở nên có hồn như con người.

c. Biện pháp tu từ là: so sánh (me non so sánh với lưỡi liềm/ lá xanh so sánh với dải lụa).

⇒ Biện pháp so sánh giúp câu thơ trở nên sinh động và gợi cảm hơn.

d. Biện pháp tu từ là: nhân hoá (tre thôi khúc khích, mây lắng nghe).

⇒ Biện pháp nhân hóa khiến tre và mây có hồn như con người, tre - mây như hai người bạn của nhau.