I. ĐỊNH HƯỚNG
a. Để có thể hiểu đúng hơn một vấn đề, các em thường phải trao đổi về vấn đề đó. Vấn đề trao đổi có thể là một hiện tượng đời sống hoặc một vấn đề văn học. Ví dụ:
- Trao đổi về hiện tượng một số người chưa hiếu thảo với ông, bà hoặc cha, mẹ.
- Trao đổi về nội dung hoặc nghệ thuật của một bài thơ bốn chữ, năm chữ.
b. Để trao đổi về một vấn đề, các em cần chú ý:
- Lựa chọn vấn đề cần trao đổi (một hiện tượng đời sống hoặc đặc điểm nội dung, nghệ thuật của một khổ thơ, đoạn thơ hay cả bài thơ bốn chữ năm chữ).
- Xác định các nội dung ý kiến cần trao đổi.
- Trao đổi, thảo luận trong nhóm về vấn đề đó.
- Khi trao đổi, cần nêu rõ cách hiệu hoặc quan điểm của bản thân, đồng thời, tôn trong các ý kiến khác.
II. THỰC HÀNH
Bài tập: Trong các bài thơ “Mẹ” (Đỗ Trung Lai), “Ông đồ” (Vũ Đình Liên), “Tiếng gà trưa”(Xuân Quỳnh), em thích nhất bài thơ nào? Vì sao? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 55)
a. Chuẩn bị (Về bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh)
- Xem lại nội dung đọc hiểu bài thơ Tiếng gà trưa.
- Xác định những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tiếng gà trưa:
- Nội dung: Tiếng gà trưa đã gợi lại những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình cảm bà cháu cũng như tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình quê hương đất nước.
- Nghệ thuật: Thể thơ 5 chữ cùng cách diễn đạt tự nhiên, điệp câu, điệp từ, hình ảnh thơ bình dị và chân thực.
b. Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài nói bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
- Trong bài thơ, em thích hoặc ấn tượng với điều gì nhất: Em thích nhất cách triển khai ở khổ thơ cuối.
- Điều đó đã được thể hiện ở những yếu tố nào: Được thể hiện ở tình yêu của người cháu thu hẹp và bao quát dần là tình yêu Tổ Quốc, tiếp đến là yêu xóm làng thân thuộc rồi đến yêu bà, yêu những gì gắn bó với bà.
- Vì sao em thích hoặc ấn tượng với điều đó: Vì đó là cấu trúc lặp lại gây ấn tượng, nội dung được nhấn mạnh và thể hiện rõ ràng được tình cảm của tác giả.
- Lập dàn ý cho bài nói bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần:
c. Nói và nghe
Lời giải chi tiết:
Thưa thầy/cô và các bạn! Trong các bài học đã được học trong chương trình lớp 7 tôi thích nhất là khổ thơ cuối của bài thơ “Tiếng gà trưa".
“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ Quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”.
Đây là lời tâm sự chân thành của người cháu - người chiến sĩ trên đường ra tiền tuyến gửi về người bà ở hậu phương. Từ tình cảm bà cháu cho đến tình cảm lớn lao như lòng yêu Tổ quốc, yêu xóm làng đều được biểu hiện bằng những hình thức nghệ thuật giản dị và mộc mạc như lời ăn tiếng nói hằng ngày. Mục đích chiến đấu của người cháu được thể hiện rất rõ nét thông qua biện pháp điệp từ, trước tiên là chiến đấu vì yêu nước, sau là yêu quê hương rồi mới đến gia đình. Đó là mục đích chiến đấu cao cả và thiêng liêng. Những vần thơ tuy giản dị như lời ăn tiếng nói hàng ngày nhưng lại gây xúc động sâu sắc vì tác giả đã nói giúp chúng ta những điều thiêng liêng nhất trong tâm hồn.
Trên đây là toàn bộ bài trình bày của em về một điều mà tôi ấn tượng nhất khi đọc bài thơ Tiếng gà trưa, cảm ơn thầy/cô và các bạn đã lắng nghe, rất mong nhận được sự góp ý từ thầy/cô và các bạn để bài trình bày của tôi được hoàn thiện hơn.
d. Kiểm tra và chỉnh sửa
Tham khảo hướng dẫn kiểm tra và chỉnh sửa đã nêu ở Bài 1, phần Nói và nghe, mục d (trang 38).
