I. ĐỊNH HƯỚNG
a. Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống là nêu lên những suy nghĩ của người nói trước một vấn đề trong đời sống, đưa ra được lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ ý kiến của mình, nhằm thuyết phục người nghe.
- Vấn đề nêu lên để trao đổi có thể lấy từ cuộc sống hằng ngày như:
- Thế nào là lòng nhân hậu, vị tha?
- Thế nào là lòng dũng cảm?
- Tình cảm và giáo dục trong gia đình có vai trò quan trọng như thế nào?
- Những vấn đề cũng có thể đặt ra từ tác phẩm văn học. Ví dụ:
- Suy nghĩ về lòng yêu nước sau khi đọc các văn bản như: Người đàn ông cô độc giữa rừng (Đoàn Giỏi), Dọc đường xứ Nghệ (Sơn Tùng) và Buổi học cuối cùng (Đô-đê), …
- Cảm nhận của em về hình ảnh con người Nam Bộ sau khi đọc văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng (Đoàn Giỏi).
b. Để trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống, các em cần chú ý:
- Xác định được vấn đề cần có ý kiến.
- Tìm ý và lập dàn ý cho bài nói của mình.
- Trình bày ý kiến theo dàn ý đã lập, chú ý điệu bộ, cử chỉ.
II. THỰC HÀNH
Bài tập: Các văn bản đã học: “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (Đoàn Giỏi), “Dọc đường xứ Nghệ” (Sơn Tùng) và “Buổi học cuối cùng” (Đô-đê) đều có những nội dung thể hiện lòng yêu nước. Ý kiến của em như thế nào? (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 36)
a) Chuẩn bị:
- Xem lại nội dung của ba văn bản đã học.
- Xác định các biểu hiện của lòng yêu nước có trong ba văn bản.
- Chuẩn bị các phương tiện như tranh, ảnh, video, ... và máy chiếu, màn hình (nếu có).
b. Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài nói bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
1. Thế nào là lòng yêu nước?
- Lòng yêu nước là tình cảm trân trọng, yêu mến tiếng mẹ đẻ, làm vũ khí đánh giặc bảo vệ Tổ Quốc hay am hiểu về các nhân vật, sự kiện cùng các di tích lịch sử.
2. Lòng yêu nước được biểu hiện cụ thể trong mỗi văn bản như thế nào?
- Người đàn ông cô độc giữa rừng: Hành động làm những mũi tên tẩm độc để giết giặc và giết tên địa chủ tham lam độc ác của Võ Tòng.
- Dọc đường xứ Nghệ: Câu chuyện về các nhân vật lịch sử như Lý Nhật Quang, vua Thục Phán, thi hào Nguyễn Du của cụ Phó bảng và các con; về các địa danh như hòn Hai Vai, núi Trống Thủng, núi Cờ Rách.
- Buổi học cuối cùng: Tình yêu tiếng Pháp, tiếng mẹ đẻ của thầy Ha-men, Phrăng cùng dân làng.
3. Tại sao đó lại là những biểu hiện của lòng yêu nước?
- Đó là những biểu hiện của lòng yêu nước vì nó xuất phát từ tấm lòng của con người, từ ý thức chứ không phải sự bắt buộc, gượng ép. Yêu nước không phải chỉ là làm mũi tên giết giặc mà còn là yêu tiếng mẹ đẻ, muốn giữ gìn và phát triển thứ ngôn ngữ dân tộc ấy đến những giây phút cuối cùng. Hơn cả yêu nước còn là kính trọng và biết ơn những người đã có công với nhân dân.
- Lập dàn ý cho bài nói bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần:
c. Nói và nghe
Bài nói tham khảo:
Kính thưa thầy/cô và các bạn! Ở những tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu ba văn bản: “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (Đoàn Giỏi), “Dọc đường xứ Nghệ” (Sơn Tùng) và “Buổi học cuối cùng” (Đô-đê). Nội dung của cả ba văn bản trên đều thể hiện lòng yêu nước, vậy lòng yêu nước là gì và nó được biểu hiện cụ thể như thế nào? Chắc hẳn các bạn ngồi đây ai cũng đều có câu trả lời của riêng mình. Cá nhân tôi thấy cả ba văn bản đều có nội dung thể hiện tinh thần yêu nước nhưng mỗi văn bản lại có cách biểu hiện khác nhau. Trước tiên chúng ta cần phải hiểu yêu nước chính là yêu mảnh đất mình sinh ra và lớn lên, yêu con người và yêu tiếng nói của dân tộc. Yêu nước còn là hành động sẵn đấu tranh bảo vệ Tổ Quốc mỗi lúc nan nguy. Chính vì vậy mà lòng yêu nước sẽ khác nhau ở mỗi thời điểm và mỗi hoàn cảnh. Trong thời kì chiến tranh loạn lạc, tình yêu nước được thể hiện là đấu tranh chống giặc ngoại xâm như Võ Tòng. Lòng yêu nước của Võ Tòng được thể hiện ở việc giết tên địa chủ tham lam độc ác hay làm những mũi tên tẩm độc để bắn giặc Pháp. Hành động làm vũ khí tuy thầm lặng nhưng nó lại thể hiện được tấm lòng lớn lao vì vậy mà ông Hai đã trịnh trọng cảm ơn người anh em của mình “xin đa tạ chú! Đa tạ chú!”. Lời cảm ơn không chỉ là của cá nhân ông Hai mà đó còn là lời cảm ơn của toàn nhân dân và đất nước. Tình yêu nước còn được thể hiện ở việc yêu tiếng mẹ đẻ, trân trọng và gìn giữ tiếng mẹ đẻ. Thầy Ha-men chính là gương mặt tiêu biểu nhất cho tấm lòng yêu nước tha thiết ấy. Khi biết tin đó là buổi học cuối cùng thầy đã ăn mặc trang trọng khác hẳn với mọi ngày và có thái độ dịu dàng ân cần hơn với học trò. Bài giảng cuối cùng, thầy say sưa mà dịu dàng giảng về thứ tiếng mà thầy cho là hay nhất thế giới, trong sáng nhất, vững vàng nhất đồng thời nhấn mạnh phải giữ lấy nó trong chúng ta, đừng bao giờ quên lãng nó. Tình cảm của thầy Ha-men được thể hiện rõ nhất trong dòng chữ cuối cùng được viết thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM”.Đó chính là tình yêu nước trong chiến tranh loạn lạc, còn ở thời bình tình yêu nước được thể hiện ở tình yêu gia đình, tình yêu giữa người với người và việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Ở văn bản “Dọc đường xứ Nghệ" tình yêu nước là câu chuyện về các nhân vật lịch sử như Lý Nhật Quang chăm lo cho đời sống nhân dân hay phê phán vua Thục Phán chủ quan khinh địch để mất nước của cụ Phó bảng và các con. Lòng yêu nước còn được thể hiện ở việc am hiểu và giải thích cặn kẽ về các địa danh như hòn Hai Vai, núi Trống Thủng, núi Cờ Rách… là nhớ ơn đại thi hào Nguyễn Du…Chúng ta không nên hiểu lòng yêu nước một cách hạn hẹp vì yêu nước được thể hiện bằng rất nhiều hành động và cách thức khác nhau. Bản thân tôi còn ngồi trên ghế nhà trường cũng thể hiện lòng yêu nước của mình bằng việc học tập thật tốt, nghe lời người lớn và sống hoà thuận với mọi người.Trên đây là bài nói của tôi về lòng yêu nước thông qua các văn bản đã được học, cảm ơn thầy/cô và các bạn đã lắng nghe. Tôi rất mong nhận được sự góp ý từ thầy/cô và các bạn để bài nói được hoàn thiện hơn.
d. Kiểm tra và chỉnh sửa
