I. CHUẨN BỊ ĐỌC
Câu hỏi: Chia sẻ với các bạn một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 13)
Lời giải chi tiết:
- Bài ca dao em thích về mẹ đó là: “”Lên non mới biết non cao /Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.”
- Bài thơ em thích về mẹ là bài thơ Con yêu mẹ - Xuân Quỳnh.
- Con yêu mẹ bằng ông trời
Rộng lắm không bao giờ hết
- Thế thì làm sao con biết
Là trời ở những đâu đâu
Trời rất rộng lại rất cao
Mẹ mong, bao giờ con tới!
- Con yêu mẹ bằng Hà Nội
Để nhớ mẹ con tìm đi
Từ phố này đến phố kia
Con sẽ gặp ngay được mẹ
- Hà Nội còn là rộng quá
Các đường như nhện giăng tơ
Nào những phố này phố kia
Gặp mẹ làm sao gặp hết!
- Con yêu mẹ bằng trường học
Suốt ngày con ở đấy thôi
Lúc con học, lúc con chơi
Là con cũng đều có mẹ
- Nhưng tối con về nhà ngủ
Thế là con lại xa trường
Còn mẹ ở lại một mình
Thì mẹ nhớ con lắm đấy
Tính mẹ cứ là hay nhớ
Lúc nào cũng muốn bên con
Nếu có cái gì gần hơn
Con yêu mẹ bằng cái đó
- À mẹ ơi có con dế
Luôn trong bao diêm con đây
Mở ra là con thấy ngay
Con yêu mẹ bằng con dế
II. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
Câu 1: Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru nào? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 13)
Lời giải chi tiết:
Khổ thơ gợi cho em nhớ đến những câu hát ru đã từng được nghe như:
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.
Câu 2: Điều mà con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 14)
Lời giải chi tiết:
Bảy khổ thơ trước nói về vẻ đẹp của thiên nhiên cùng tình yêu thương quê hương qua lời mẹ còn đến khổ thơ cuối lời ru cảy mẹ chính là lời động viên để con biết phấn đấu, biết nuôi dưỡng ước mơ, nuôi dưỡng đam mê và đó chính là động lực lớn để con cố gắng.
III. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
Câu 1: Xác định thể thơ của bài Trong lời mẹ hát. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 14)
Lời giải chi tiết:
Bài thơ được viết theo thể thơ sáu chữ.
Câu 2: Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ. Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 14)
Lời giải chi tiết:
- Bố cục của bài thơ và nét độc đáo của bố cục đó là:
- Phần 1 (2 khổ thơ đầu): Lời ru của mẹ chất chứa những kỷ niệm của tuổi thơ.
- Phần 2 (5 khổ thơ tiếp): Mẹ ngày càng già đi theo thời gian.
- Phần 3 (còn lại): Niềm tin về tương lai của con.
Câu 3: Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 14)
Lời giải chi tiết:
- Chòng chành nhịp võng ca dao: Câu thơ gợi về thế giới tuổi thơ cùng tình yêu thương của mẹ dành cho con, những năm tháng ngọt ngào như cổ tích.
- Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau: Hình ảnh “vầng trăng" đã nhắc tới thời trẻ của mẹ còn hình ảnh “vẫn còn thơm ngát hương cau” là hình ảnh nhân hoá để tô đậm thêm hình ảnh thời còn trẻ của mẹ - thời điểm mẹ xinh đẹp, rực rỡ nhất. Chính thời gian và sự hi sinh cho con đã khiến mẹ già đi mỗi ngày.
Câu 4: Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 14)
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh người mẹ được khắc họa trong những khổ thơ trên khiến cho ai đọc cũng không khỏi ngậm ngùi. Hình ảnh mẹ trong bài thơ hiện lên giống như tất cả nhưng bà mẹ ngoài đời thực. Họ luôn yêu thương con vô bờ bến, nâng niu, chắt chiu và dành dụm để cho con có một cuộc sống đầy đủ nhất. Họ hi sinh tất cả vì con và chỉ mong con lớn khôn nên người.
Câu 5: Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 14)
Lời giải chi tiết:
Vần trong bài thơ là vần cách: “ngào - dao”; “xanh - chanh” vì tiếng cuối ở hai dòng thơ cách vần với nhau.
Câu 6: Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó. (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 15)
Lời giải chi tiết:
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ đó là nỗi xót xa cùng lòng biết ơn của người con dành cho mẹ - người đã vất vả, tần tảo nuôi con khôn lớn.
- Vần, nhịp và cách sử dụng hình ảnh đã giúp cho bài thơ trở nên nhẹ nhàng, truyền cảm đồng thời gợi tả được rõ nét tình yêu thương cùng sự vất vả lam lũ của người mẹ qua năm tháng.
Câu 7: Theo em, nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 15)
Lời giải chi tiết:
Theo em nhan đề đã góp phần rất quan trọng trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ. “Tiếng hát" đã lột tả một cách rõ nét, chân thực về tình yêu thương của người mẹ dành cho con.
Câu 8: Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ khác mà em biết? (SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 2 - trang 15)
Lời giải chi tiết:
Ở các bài thơ khác hình ảnh người mẹ sẽ được miêu tả qua hình dáng, bề ngoài còn ở bài thơ “Trong lòng mẹ hát" tác giả đã gửi gắm sự yêu thương cùng lòng biết ơn với mẹ bằng cách sử dụng những hình ảnh bình dị, thân thương, mộc mạc. Đặc biệt là tác giả đã sử dụng lời ru chứ không trực tiếp nói ra nhưng trong từng câu, từng hình ảnh lại thể hiện rõ được điều đó. Nó đã cho ta thấy sự tinh tế cùng cái tài của tác giả.
