[SOẠN BÀI] VIẾT BÀI VĂN THUYẾT MINH VỀ QUY TẮC, LUẬT LỆ TRONG MỘT HOẠT ĐỘNG HAY TRÒ CHƠI

I. ĐỊNH HƯỚNG

a. Viết bài văn thuyết minh về quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi là giới thiệu những quy định mà các thành viên tham gia hoạt động hay trò chơi ấy cần tôn trọng và tuân thủ.

b. Để viết bài văn thuyết minh về quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi, các em cần chú ý:

  1. Xác định hoạt động hoặc trò chơi cần thuyết minh.
  2. Tìm thông tin về hoạt động hay trò chơi đó ở các nguồn khác nhau, chọn lọc những thông tin quan trọng, tập trung vào các thông tin liên quan đến quy tắc, luật lệ của hoạt động hay trò chơi đã xác định.
  3. Xác định bố cục của bài văn: lựa chọn trật tự sắp xếp các thông tin chính, chú ý làm nổi bật các thông tin về quy tắc, luật lệ của hoạt động hay trò chơi.
  4. Xác định hình thức trình bày: chữ viết kèm theo hình vẽ hoặc tranh, ảnh để giới thiệu, minh hoạ về quy tắc, luật lệ của hoạt động hay trò chơi.
  5. Có thể trình bày bài văn bằng cách viết tay hoặc thiết kế trên máy vi tính.

II. THỰC HÀNH

Bài tập: Dựa vào các văn bản đã học (“Ca Huế”, “Hội thi thổi cơm”, “Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang”), hãy viết bài văn thuyết minh về một số quy tắc, luật lệ cho một trong các hoạt động hay trò chơi đã được giới thiệu hoặc các hoạt động hay trò chơi tương tự ở địa phương em. (SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1 - trang 112)

a. Chuẩn bị

- Xác định hoạt động hay trò chơi được em thuyết minh về quy tắc, luật lệ

- Xem lại văn bản đọc hiểu về các hoạt động hay trò chơi đó.

- Tìm hiểu thêm thông tin và thu thập tranh, ảnh về hoạt động hay trò chơi định thuyết minh.

b. Tìm ý và lập dàn ý

- Lập dàn ý cho bài viết bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục 3 phần: SGK

c. Viết 

- Dựa vào dàn ý đã lập để viết một bài văn thuyết minh về quy tắc luật lệ trong một hoạt động hay một trò chơi.

- Viết một đoạn văn mà em thấy tâm đắc nhất. 

Lời giải chi tiết: 

Ném còn là một trò chơi dân gian phổ biến của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở Tuyên Quang. Vào mỗi dịp tết đến, ở địa phương có đông đảo người Tày, Nùng sinh sống đều tổ chức trò chơi “Ném" với mong ước một mùa màng bội thu và nhân dân ấm no. 

Theo quan niệm quả được tượng trưng cho hồn núi, hồn sông, hồn đất và hồn nước. Chính vì thế quả “còn” bao giờ cũng làm bằng vải màu đỏ, màu đen, màu xanh hay màu trắng. Ngay từ trước lễ hội ném còn, các cô gái sẽ chuẩn bị những múi vải màu xanh đỏ, sặc sỡ được ghép nối với nhau bên trong quả còn họ sẽ nhồi thóc, hạt vừng, hạt cải và cả hạt bông. Những loại hạt này thể hiện khát vọng sinh sôi nảy nở, thóc nuôi sống người còn bông cho sợi vải. Quả còn thường có 4 - 8 múi nhưng nếu khéo tay họ có thể làm tới 12 múi gồm 12 màu. Họ còn may thêm nhiều các tua vải với nhiều màu sắc để trang trí và giúp định hướng quả còn khi bay, các tua rua ấy cũng biểu trưng cho những tia nắng, tia mưa cầu mong một năm mưa thuận gió hoà. 

Cây còn được làm từ thân cây tre mai có chiều cao khoảng 20m - 30m tùy theo lựa chọn của người dân, ngọn cây được uốn thành hình vòng cung có dán giấy đỏ và hồng tâm để người dân tung còn vào vòng tròn ấy. Đồng bào người Tày, người Nùng quan niệm rằng khung còn một mặt dán giấy đỏ tượng trưng cho mặt trời còn kia dán giấy vàng tượng trưng cho mặt trăng. 

Những người chơi sẽ đứng đối mặt với nhau qua cây còn, người tung quả còn bay cao mang đi cái rủi ro, đau ốm và cả cái úa vàng héo hon của cây trái. Sau khi được tung lên trời quả còn rơi xuống, người đón còn sẽ đón nhận được may mắn, tốt đẹp, xanh tươi về cái phúc, lộc, thọ của một năm mới thịnh vượng. Vì thế mà khi ném còn, người ném sẽ cố tung còn thật cao để vượt qua vòng tròn tượng trưng cho mặt trời xua đi mọi điều bất hạnh và đón còn thật khéo để còn không rơi xuống đất. Người tung, người bắt rồi tung trở lại, ai cũng được tung và ai cũng được bắt, quả còn phơi phới trên trời cao, bay đi, bay lại như rồng uốn lượn như một vũ điệu tươi vui tràn đầy hạnh phúc ấm no. 

Người Tày và người Nùng chơi trò chơi ném còn mang ý nghĩa cầu mùa, nếu ném trúng vòng tròn, xuyên thủng làm rơi giấy là âm, dương giao hòa, cuộc sống sẽ sinh sôi và mùa màng sẽ bội thu.

d. Kiểm tra và chỉnh sửa

- Xem xét bố cục và nội dung của các ý nêu trong đoạn văn,  văn thuyết minh về quy tắc, luật lệ trong một hoạt động hay trò chơi đã hợp lí và đầy đủ chưa.

- Rà soát phát hiện và chỉnh sửa các lỗi trong trình bày, diễn đạt.